Dichtvormen – Haiku

De kunst van het dichten kent vele vormen en maten. Toch blijft poëzie vaak wat onderbelicht in Nederland en Vlaanderen. Daarom zet Schrijven Online elke week een dichtvorm online met uitleg, een voorbeeld en een schrijfopdracht. Deze week de haiku.

Vorm

Een gedicht van niet meer dan drie regels, zonder rijm en beeldspraak. Het klinkt gemakkelijk, maar niets is minder waar. Er zijn veel regels om je aan te houden bij het gebruiken van deze Japanse dichtvorm, al worden deze regels steeds minder streng.

Een traditionele Japanse haiku wordt in één doorlopende regel geschreven, waar een driedeling in te herkennen is. Westerse talen verdelen de haiku wel in drie aparte zinnen. De eerste en laatste regel bestaan uit 5 lettergrepen en de middelste regel uit 7 lettergrepen.

Een haiku draait om een waarneming. In de Japanse haiku’s heeft dit vaak iets te maken met natuur, in de modernere haiku’s kan het van alles zijn. Daarnaast wordt er in de traditionele haiku een seizoen verwerkt, maar er komen nu ook steeds meer haiku’s waar dit niet het geval is.

Het belangrijkste bij een haiku is dat je niet te expliciet moet zijn. Laat de interpretatie over aan de lezer.

In 5 stappen naar een goede haiku

Aan een goede haiku beleven zowel jij en je lezer een plezier.

Stap 1: Gebruik al je zintuigen. Het onderwerp van de haiku is een zintuiglijke ervaring. Alles wat je ziet, hoort, proeft of ruikt kan dus een onderwerp worden.

Stap 2: Kijk als een kind. De zintuiglijke ervaring die bij jou verwondering opriep is een goed onderwerp voor een haiku. Echte verwondering vraagt, naast de zintuigen, ook de blik van een kind.

Stap 3: Schrijf zo snel mogelijk het idee en een conceptversie van je haiku op. De verwondering is dan nog het duidelijkst.

Stap 4: Laat je haiku minimaal 24 uur rusten. Daarna kijk je er met een frisse blik naar en kun je zien of de verwondering van de ervaring ook nu weer op je overkomt.

Stap 5: Herschrijf je haiku. Houd hierbij het doel voor ogen dat je haiku jouw verwondering over moet brengen op de lezer. Benoem emoties niet letterlijk, maar laat de haiku ze oproepen. Bovendien ben jij als schrijver in de haiku onzichtbaar.

Voor uitgebreide uitleg kun je op Schrijven Online een blog lezen over de haiku.

Voorbeeld

Luk Gybels is een haiku-dichter die, buitenom op papier, ook op Twitter en Facebook actief is. Op Twitter post hij dagelijks haiku’s, waar hij zelfs in 2015 de Twaiku (haiku op Twitter) wedstrijd van Van Dale uitgeverij mee won. Hieronder een voorbeeld van een dergelijke Twaiku.

in de Van Dale
vindt ze in een doolhof van letters
het woord labyrint

Opdracht

Ga naar jouw favoriete plekje. Dit kan in de stad zijn, ergens in de natuur of misschien gewoon in je eigen tuin. Ga hier minimaal een uur zitten of wandelen en stel je zintuigen open. Volg de 5 bovengenoemde stappen en maak je eigen haiku.

Je kunt het gedicht in het reactieveld hieronder plaatsen. Er zal geen redactionele feedback op gegeven worden, maar onderling is er uiteraard ruimte voor feedback.