Welk boekomslag kies jij?

Lezers kijken vrijwel altijd eerst naar een boekomslag voordat ze geïnteresseerd raken in de inhoud. Maar welke omslagen zijn nou het meest aantrekkelijk? Lees hier elf theorieën over omslagen van de Britse designers Jon Gray en Jamie Keenan die jouw boek net dat beetje extra allure kunnen geven.

1. Gezicht

Een gezicht op de omslag van een boek lijkt altijd een sleutel tot succes te zijn. Onderzoek toont bovendien aan dat mensen bijna 50% van hun leven gezichtscommunicatie aan het ontcijferen zijn, dus de kans dat iemand aangetrokken wordt tot een gezicht op een boek is groot. Wie is het? Waarom kijkt ze zo? Wat wordt ermee bedoeld? Het zijn enkele vragen van de honderden die een dergelijke omslag kan opwekken. Kijk bijvoorbeeld naar de omslag van De verbouwing van Saskia Noort. De omslag spreekt direct, omdat het gezicht in combinatie met het verband iets suggereert.

2. Associatie

Lezers voelen zich sneller tot een omslag aangetrokken als de tekst of het beeld op de omslag een associatie oproept. Het boek Who is Conrad Hirst? van Kevin Wignall beeldt een man af in een verhullende jas en met een detailloos gezicht, iets dat direct mysterie oproept. Bovendien zorgen de cirkels en cijfers die centreren op het hoofd van de man direct voor een tweede associatie: dit boek gaat over een moord, dus het moet wel een thriller of detective zijn.

3. Zen

Een Zen-omslag is volgens Gray en Keenan een boek dat vrijwel alleen tekst afbeeldt om de lezer aan het denken te zetten. Denk hierbij aan de omslag van Taal is zeg maar echt mijn ding van Paulien Cornelisse. De omslag schiet er direct uit, ondanks dat er niks over de inhoud van het boek wordt verteld. Een dergelijke omslag is met name effectief als de naam van de auteur al bekend is bij de lezer, of als de titel van het boek zeer fascineert.

4. Inkapseling

Als een omslag tekst en beeld gebruikt om hetzelfde te zeggen, dan wordt het door Gray en Keenan de inkapselingtheorie genoemd. Op de omslag van het boek Strawberry Fields van Marina Lewycka wordt zowel het woord ‘strawberry’ als het beeld van een aardbei afgebeeld. Dit creëert een mate van eenheid, wat aantrekkelijk is voor mensen omdat ze minder moeite hoeven te doen om de connectie van tekst met beeld te maken.

5. Optische illusie

Een omslag met een optische illusie wordt meestal in de vorm van een bistabiele waarneming gedaan. Deze soort intrigeert, net zoals afbeeldingen als de Vaas van Rubin dat doen: je ziet het ene beeld, of het andere, maar je kunt ze niet tegelijkertijd zien. Het boek Juliet, Naked van Nick Hornby weet dit op een bijzonder inhoudelijke manier te doen.

6. Lettertype als beeld

Een omslag van deze soort spreekt voor zich: er wordt een bijzonder of zelfgemaakt lettertype gebruikt als beeld van de omslag. Het succes van een dergelijke omslag is doorgaans een kwestie van vormgeving of kunst. De boeken van Paulien Cornelisse kunnen hier als voorbeeld genomen worden, hoewel The perfect thing van Steven Levy deze theorie als beste illustreert.

7. Zoom

Een omslag waar het beeld wordt ingezoomd, geeft de lezer een idee van waar het boek over gaat, zonder al te veel te onthullen. Ook kan het een ‘in your face’ effect hebben, zoals het geval is bij Koorts van Saskia Noort.

8. Moleculair

Een omslag met beeld binnenin beeld dat samen een thema vormen, wordt de moleculaire theorie genoemd. Een duidelijk voorbeeld hiervan is het boek Company of Liars van Karen Maitland, dat het thema van De Pest duidelijk maakt door kruizen en doodshoofden binnen de afbeelding van een hond te plaatsen.

Een ander voorbeeld is het boek Het stilzwijgen van Sandra di Bortolo bij uitgeverij Fenikso. Op de omslag worden twee handen afgebeeld, maar in dat beeld is een gezicht te zien. De handen zijn geheven, bijna als in gebed, wat weer afzet tegen de starre blik van de man. De beelden samen vormen een duidelijk thema. Het boek verschijnt in het voorjaar van 2013.

9. Combinatie

Om de betekenis van een titel extra effectief te maken, kun je de elementen op een omslag combineren. Dit is als het ware een variant op de inkapselingtheorie. In plaats van alleen hetzelfde te zeggen met tekst en beeld, laat je tekst en beeld elkaar aanvullen. De omslag van het boek Egidius Donker Ra-Ra Boem-Boem van David Veldman confronteert de lezer met een knallende omslag. De titel legt daar een schepje bovenop door het beeld te verwoorden.

10. Navigatie

Een andere vorm van associatie is door een beeld op de omslag te plaatsen, dat gecreëerd wordt door een ander beeld. Kijk bijvoorbeeld naar de omslag van het boek Quirk van Hannah Holmes. Hierop wordt een mindmap afgebeeld - wat op zichzelf al een sterke associatie oproept - die bovendien de vorm van hersenen aanneemt. De lezer wordt daardoor op een speelse manier en associatieve manier geïnformeerd over de inhoud van het boek.

11. Fluffy kittens

Volgens Gray en Keenan werkt niks beter om de aandacht van de lezer te trekken dan door een schattige poes op de omslag te zetten. Of dit het geval is kun je het beste zelf bepalen.