Dichtvormen – Klankdicht

De kunst van het dichten kent vele vormen en maten. Toch blijft poëzie vaak wat onderbelicht in Nederland en Vlaanderen. Daarom zet Schrijven Online elke week een dichtvorm online met uitleg, een voorbeeld en een schrijfopdracht. Deze week het klankdicht.

Vorm

Bij een klankdicht speelt, zoals de naam al verraadt, klank de belangrijkste rol. De betekenis van de woorden wordt hierbij geheel losgelaten. Ook is er geen vast rijmschema of metrum. Een hele vrije vorm van poëzie dus, waarbij jouw creativiteit een hoofdrol speelt.

Het klankdicht is een extreme vorm van atonale poëzie. Bij deze vorm van poëzie wordt de betekenis van de woorden losgelaten. Vooral de poëzie van de Vijftigers wordt hierdoor gekenmerkt.

Bij het schrijven van een klankdicht zijn ritme en, uiteraard, klank de belangrijkste factoren. De fijnste onderwerpen voor klankdichten zijn dan ook onderwerpen die een specifieke klank hebben, zoals bijvoorbeeld een dier.

Zoek bij dit onderwerp de verschillende klankassociaties en breng hierin ritme aan. Op deze manier vormt zich al snel een gedicht. Lees het gedicht een aantal keer hardop voor, zodat je zeker weet dat het ritme pakkend en sterk is.

Voorbeeld

Jan Hanlo schreef het klankgedicht ‘De Mus.’ Dit gedicht is ook te vinden op een muur aan de Nieuwe Rijn in Leiden.

Tjielp tjielp - tjielp tjielp tjielp

tjielp tjielp tjielp - tjielp tjielp

tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp

tjielp tjielp tjielp

Tjielp

etc.

Tom America heeft het klankgedicht op muziek gezet. Deze versie kun je hier beluisteren.

Opdracht

Ga naar een locatie met specifieke geluiden, bijvoorbeeld een treinstation. Loop hier rond en let op welke geluiden je allemaal hoort: het vertrekken van een intercity, het langs razen van een goederentrein, het omroepen van vertrektijden, het rollen van een reiskoffer over de vloer enzovoorts. Noteer al deze geluiden, of neem ze misschien zelfs op met je telefoon.

Werk deze geluiden thuis uit tot een klankdicht en let hierbij op het ritme. Bij het voorbeeld van het treinstation kun je heel makkelijk het ritme van een trein nabootsen, met de klank van de omroeper als korte pauze in je gedicht. Maak je klankdicht niet langer dan vier strofen.

Je kunt het gedicht in het reactieveld hieronder plaatsen. Er zal geen redactionele feedback op gegeven worden, maar onderling is er uiteraard ruimte voor feedback.