Ze schopte een steentje weg

Klinkt als verveling ;)

Wat jij wilt. Dat ligt aan de tekst er omheen ;-)

'show' kan van alles en nog wat zijn, niet?

Tuurlijk, ik hou mezelf altijd voor ogen dat je het woord zelf niet gebruikt, dan laat je vanzelf al ‘zien’.

Als het gaat over de hele tekst: Hoort daar niet bij symboliek, metaforen, en zelfs 'tell-opsommigen, en wie weet wat al niet meer? Speling met woorden? Plaatsnamen die geaccentueerd worden? Ik zeg maar wat. Die 'show' is verwarrend omdat er, denk ik, zovele manieren zijn om een show-effect te bereiken. En ik denk dat er een verschil is in 'show-effect' in een paragraaf van een verhaal of in het hele verhaal.

Ik denk dat als je de juiste details gebruikt (in het verhaal) dat je heel goed kunt ‘laten zien’ i.p.v. vertellen. Elke personage heeft zijn eigen bijzonderheden. En elk personage heeft zijn eigen dingen die hem/haar opvallen. Of heb ik het nu weer over iets heel anders dan jij?

Wat een warrige draad zeg! Volgens mij zit het zo: Als je laat zien dat je personage boos/verdrietig/kwaad/blij/verbaasd is, zonder het woord (boos/verdrietig etc) te noemen, dan doe je aan show. Simpel voorbeeld Ze was boos (=tell) Ze schopte een steentje weg (=show)

Yep. Het is zo simpel als je het zegt. En ik snap niet zo goed waar nou het meningsverschil zit. Sommigen hier hanteren blijkbaar een heel andere definitie dan jij en ik en het heeft geen zin om over een schrijftechniek te praten als niet iedereen de juiste bladzijde voor zich heeft.

En soms kan dat tell niet in een zinnetje. Dan moet ze en een steentje wegschoppen en zich even later nukkig wegdraaien van haar moeder, omdat het anders ook kan lijken alsof ze zich verveelt.

Je kunt show en tell dan toch ook combineren, of wordt het dan automatisch tell? Even niet letten op de slechtheid van dit stukje, het gaat om het idee. :P Ze gaf een schop tegen de muur, draaide zich om en rende naar haar kamer, waar ze haar hoofdkussen met haar vuisten begon te bewerken. Even later werd er op de deur geklopt. Haar broer kwam binnen. 'Je bent boos,' concludeerde hij. De eerste alinea is dan show en de tweede is tell. Vormen ze samen dan show of tell of een combinatie?

Je kunt show en tell dan toch ook combineren, of wordt het dan automatisch tell? Even niet letten op de slechtheid van dit stukje, het gaat om het idee. :P Ze gaf een schop tegen de muur, draaide zich om en rende naar haar kamer, waar ze haar hoofdkussen met haar vuisten begon te bewerken. Even later werd er op de deur geklopt. Haar broer kwam binnen. 'Je bent boos,' concludeerde hij. De eerste alinea is dan show en de tweede is tell. Vormen ze samen dan show of tell of een combinatie?

Ik doe een poging: 'schop' en 'vuisten' zijn show, al het andere tell, zodat ik de indruk heb dat 99¨% van het geheel tell is.

Ze gaf een schop tegen de muur, draaide zich om en rende naar haar kamer, waar ze haar hoofdkussen met haar vuisten begon te bewerken. 'Je bent boos,' concludeerde hij.

Dit is volledig tell. Kijk ook naar de zinnen: - Even later werd er op de deur geklopt. - Haar broer kwam binnen. Dat is tell en niet eens emotioneel. En uit perspectief. De woede is al weg, opgelost. De conclusie van de broer is dus onjuist. Je moet het daar wel vertellen als je het gegeven verder wilt gebruiken, want na het woord "bewerken" trek je de lezer uit iets dat je als een begin van show zou kunnen zien.

Dit topic in ondertussen al zo druk als een schapenmarkt de dag voor het offerfeest. Ik wandelde er even door en sprokkelde bijeen wat ik wil behouden: Toon wat je moet laten zien en vertel wat belangrijk is om te weten. Toon niet teveel of de lezer zal niet meer luisteren naar het geheel. Vertel niet teveel want dan zou het kunnen dat de lezer de schoonheid van je wonderlijke wereld met zijn complexe inwoners niet meer ziet. Dit is voor mij het belangrijkste tot nu toe. Nu nog toepassen :)

Dat was ongeveer mijn bedoeling, chrislaevers, ja. Hm, Schli, dan snap ik er blijkbaar nog steeds niets van. Ach ja, ik ga me hier niet meer mee bezig houden, ik ben niet zo technisch, ik ga weer lekker schrijven en me niet druk maken over show/tell.

Het enige moment waarop show and tell een probleem is, is wanneer je er kritiek over krijgt van je proeflezers. Je gebruikt teveel tell, of, wanneer iemand je verhaal te onduidelijk of teveel van hak op tak vindt gaan, misschien wel teveel show. Als het zo duidelijk is dat het opvalt waar het misgaat, is het vaak ook veel makkelijker om aan te wijzen wat eraan gedaan moest worden.

Ze gaf een schop tegen de muur, draaide zich om en rende naar haar kamer, waar ze haar hoofdkussen met haar vuisten begon te bewerken. 'Je bent boos,' concludeerde hij.

Dit is volledig tell. Kijk ook naar de zinnen: - Even later werd er op de deur geklopt. - Haar broer kwam binnen. Dat is tell en niet eens emotioneel. En uit perspectief. De woede is al weg, opgelost. De conclusie van de broer is dus onjuist. Je moet het daar wel vertellen als je het gegeven verder wilt gebruiken, want na het woord "bewerken" trek je de lezer uit iets dat je als een begin van show zou kunnen zien.

Je hebt het fout, schlimazlnik. Het bovenstaande van Spirit is een perfect voorbeeld van show. Als jij daar anders over denkt, nogmaals, dan heb je een andere definitie dan gebruikelijk, en maak je het alleen maar verwarrend voor mensen die de goede definitie proberen te snappen.

Ik krijg gezien de verschillende voorbeelden en uitleg van Schlimazlnik het idee dat hij onder show don't tell verstaat: anticiperen, vooruitblikken, het creëren van flashforwards dan wel flashbacks, en dat in een goed geheel - dat is compositie. En dat kan in show én tell, maar het begrip zelf valt onder stijl, niet onder compositie. Als ik het fout zie, laat het a.u.b. weten.

Hoe kun je iets laten zien en niet vertellen? Door het tussen de (vertelde) regels door naar voren te laten komen. Daar heb je meer dan een paar zinnen voor nodig, en een reden om het te doen, en de discipline om het vast te houden.

Ze gaf een schop tegen de muur, draaide zich om en rende naar haar kamer, waar ze haar hoofdkussen met haar vuisten begon te bewerken. 'Je bent boos,' concludeerde hij.

Dit is volledig tell. Kijk ook naar de zinnen: - Even later werd er op de deur geklopt. - Haar broer kwam binnen. Dat is tell en niet eens emotioneel. En uit perspectief. De woede is al weg, opgelost. De conclusie van de broer is dus onjuist. Je moet het daar wel vertellen als je het gegeven verder wilt gebruiken, want na het woord "bewerken" trek je de lezer uit iets dat je als een begin van show zou kunnen zien.

Dit is helemaal geen tell. Alles wat Spirit heeft geschreven is show. Je hele redenatie snap ik niet. Je redenatie heeft iig geen betrekking op de begrippen show of tell, maar op iets anders. Ook het zinnetje ''je bent boos'' concludeerde hij heeft niks met tell te maken. Het is namelijk een uitspraak van een persoon. Tell versus show heeft betrekking op beschrijvingen, niet op dialogen (tenzij een personage een uitgebreide beschrijving geeft van wat hem/haar overkomen is in een dialoog. Dan kun je dit soms beter ook op de show-manier doen). Edit: herlezend begrijp ik denk ik wel wat je bedoelt, nml. dat je het kan uitrekken om het nog meer show te maken. Maar daarmee verwar je de boel. Dit is gewoon een simpel beknopt voorbeeld van show. Moeilijker hoeven we het niet te maken om het verschil tussen show en tell aan te geven.

Overigens wil ik er nog wel aan toevoegen dat show niet zomaar dient te gebeuren. Soms lees ik stukken tekst en zie ik plots zomaar een beschrijving van de omgeving, of van de kleren die een personage draagt. Doelloos. Dan staat er opeens: ''hij droeg een rood hemd, leren schoenen etc.''. Er moet wel een soort van reden zijn dat de kleren worden beschreven. Die reden kan liggen in de personages zelf (bijvoorbeeld als een man zijn vrouw uit eten neemt en ziet dat ze verschrikkelijk slobberige kleren draagt) of het moet in functie van het plot/situatie en/of thematiek/symboliek liggen). Het show-principe is iets wat je met veel oefenen onder de knie kan krijgen, maar het is een krachtig wapen. Ik zeg veel oefenen, omdat het in principe contra-intuïtief is. Intuïtief = je wilt zo snel mogelijk naar je einddoel, dus sla je details over. Dit werkt echter niet in boeken. Om de aandacht van de lezer te pakken dien je contra-intuïtief te werk te gaan, met redelijk wat show dus. Ik beschouw het als een basisprincipe in het schrijven (dat is het ook, al kun je weleens afwijken; hier en daar 1 zinnetje tell is niet erg).

Hoe kun je iets laten zien en niet vertellen? Door het tussen de (vertelde) regels door naar voren te laten komen. Daar heb je meer dan een paar zinnen voor nodig, en een reden om het te doen, en de discipline om het vast te houden.

Met die 'show' uitleg ben ik het volledig mee eens. Ik zie die 'show' eerder gaande over de volledige tekst. Ik moet hierbij denken aan 'Schindlers list' : het kleine meisje in het rood jasje. Pas dit toe in het schrijven; het meisje in de menigte zal nooit opgemerkt worden, maar omdat ze in de zwartwitte film een rood jasje draagt, volgt iedereen haar 'loop'. Daarom vind ik ook dat je in stukjes van 500 woorden bv best niet 'show and tell' aanhaalt in het proeflezen, want je weet toch niet hoe de zogezegde 'tell' bijdraagt tot 'show' in het hele verhaal? Je kan het altijd wel vragen. bv in een stukje waar vrij gedetailleerd een vertrek wordt beschreven (alsof de schrijver spijt heeft dat hij/zij geen interior designer is geworden), kan je als proeflezer vragen of de beschreven details ervan terugkomen in het verhaal, of ze een bepaalde functie hebben. Hebben ze dat niet, dan is er een teveel aan 'tell'. En met een 'teveel ' aan tell bedoel ik, irrelevante tell. Dat wat ik noem 'de Ikea gebruiksaanwijzing'. Als je bv een merk van koffie of thee vermeldt dat een personage gebruikt, en beschrijft hoe hij/zij koffie maakt... dan dient dat merk en vooral de benaming een 'show' functie te hebben. Als het merk en de manier waarop geen functie heeft in het verhaal, dien je dat ook niet gedetailleerd te beschrijven. Menige schrijver, heb ik de indruk, is bezorgd dat de lezer 'het' verloop van het verhaal niet kan volgen met als resultaat teveel 'tell'. Teveel omdat het 'irrelevant' is in het verhaal. Er is een hemelsbreed verschil tussen 'Senseo' en 'automatic' qua accenten. Als lezer link ik alles aan alles. Maar als deze woorden zomaar geschreven werden, dan is er bij mij verwarring en dan teleurstelling. Ik beschrijf in mijn ms ogenschijnlijke details in de vorm van voorwerpen, uitspraken,, herhaling van een bepaald woord geplaatst in een bepaalde zin. Maar die komen steeds terug, de voorwerpen veranderen van eigenaar, de situaties veranderen en met opzet. Op zich hebben die zaken geen 'show' betekenis. Samen wel. Hoop ik. Zo ervaar ik 'show and tell' momenteel.

Tell versus show heeft betrekking op beschrijvingen

Zeg: omschrijvingen. @ chrislaevers: chris, zoals jij schrijft, is je hele verhaal een show van iets wat je vertelt. Dat is iets prachtigs en compleets, en dan kom je te praten over constructie / compositie / idee. Maar nogmaals: dan maak je show don't tell groter dan het is. Het kan ook op microniveau: per zin, per beeld. Wat betreft het voorbeeld van de broer die concludeerde: 'Je bent boos': gezien het een conclusie is, is het geen show. Een conclusie wordt je letterlijk opgelepeld, daar zit geen gram show bij. Als omschreven was hóe hij concludeerde dat zijn zusje boos was (impliciet) waardoor de lezer zélf kon concluderen: 'Die denkt dat ze boos is!' (wat de lezer al eerder geconcludeerd had, n.a.v. de omschrijving van het gedrag van zusje) dan is de scène consistent. Alles klopt: wat de lezer leest (de schrijver schreef), én de eigen conclusie <- er is geen ontkomen aan, zus is boos. Dat hoef je niet te zeggen / schrijven; het is volkomen duidelijk. Als broer dan nog eens zijn lip optrekt, zijn wenbrauwen fronst, smalend moppert of iets van dien aard doet, wordt de eigen conclusie nog eens extra bevestigd, en leest de lezer lekker verder - op naar zijn volgende 'reinforcement' / bekrachtiging. Als dat je lukt, heb je hem als schrijver meegenomen. En steeds laat je de ruimte bij de lezer om zijn eigen conclusies te trekken (*). Dat is show. (*) Terwijl je natuurlijk de lezer de gewenste richting instuurt.

Hoe kun je iets laten zien en niet vertellen? Door het tussen de (vertelde) regels door naar voren te laten komen. Daar heb je meer dan een paar zinnen voor nodig, en een reden om het te doen, en de discipline om het vast te houden.

Echt, je hebt het mis en maakt de discussie nodeloos ingewikkeld. Je hebt het over iets anders, dus start daar een andere draad voor.

?? Zo mis is dat toch ook weer niet? Voor show heb je over het algemeen veel meer woorden nodig, en vertel je tussen de regels door waarbij je de lezer zelf conlusies laat trekken. Bovendien show je alleen wat er toe doet, anders leidt je de lezer af. Daarbij kan show uitgebreid zijn, bijvoorbeeld door steeds weer details van dat mooie huis weer te geven. En het kan idd ook klein zijn, zoals in: ze was boos / ze schopte een steentje weg. (Al zou ik er dan nog steeds een zin achter of voor plaatsen waaruit blijkt dat het niet uit verveling of baldadigheid is, dat schoppen). Het stukje van Spirit vind ik show. Ook het laatste 'Je bent boos,' concludeerde hij, vanwege het woord concluderen. Daarmee laat je zien dat hij geen geduld heeft voor die fratsen, ik voel al aankomen dat hij haar niet gaat troosten of sussen.

?? Zo mis is dat toch ook weer niet? Voor show heb je over het algemeen veel meer woorden nodig, en vertel je tussen de regels door waarbij je de lezer zelf conlusies laat trekken.

Schlimazlnik meent dat alles wat je letterlijk beschrijft een vorm van 'tell' is, en dat 'show' een soort esotherisch oproepen van beelden is door ze te suggereren in plaats van het beschrijven. Dat mag hij vinden, en misschien levert het hele mooie teksten op van zijn hand, maar dat heeft simpelweg niets te maken met 'show versus tell'. Show is altijd concreet beschrijven en daar beelden mee oproepen. Dat er 'tussen de regels' nog meer gebeurt zou zo maar kunnen, maar staat hier helemaal los van. 'show' en 'tell' zijn simpelweg stijlfiguren die je heel simpel en droog definieert. Hoe virtuoos iemand ze toepast is ook weer een heel ander verhaal. En ja, het stukje van Spirit is 'show'. Daarover is gewoon geen discussie mogelijk. Het is net zo'n concreet voorbeeld als "Taart is een zelfstandig naamwoord" Het is simpelweg zo.

Ik begrijp niet dat er steeds zoveel nadruk wordt gelegd op show. Het maakt mij niet uit of er in een boek te veel show of te veel tell is. Als het maar prettig leest.

bv in een stukje waar vrij gedetailleerd een vertrek wordt beschreven (alsof de schrijver spijt heeft dat hij/zij geen interior designer is geworden), kan je als proeflezer vragen of de beschreven details ervan terugkomen in het verhaal, of ze een bepaalde functie hebben. Hebben ze dat niet, dan is er een teveel aan 'tell'. En met een 'teveel ' aan tell bedoel ik, irrelevante tell. Dat wat ik noem 'de Ikea gebruiksaanwijzing'.

Nee, dit is niet waar. Jij en Schilazlnik moeten niet je eigen definitie aan tell of show geven. Er is nog steeds sprake van show in dit geval. Echter is er sprake van show dat niet in functie staat van situatie, plot of thema. Het is niet zo dat show opeens tell wordt a.g.v. een gebrek aan functionaliteit.

Ik begrijp niet dat er steeds zoveel nadruk wordt gelegd op show. Het maakt mij niet uit of er in een boek te veel show of te veel tell is. Als het maar prettig leest.

Yep. Het is een misverstand om te denken dat 'tell' 'fout' is. Het is alleen goed om te weten wat de twee zijn, zodat je er bewust gebruik van maakt. 'Bewust' is hierbij trouwens ook weer een te groot woord. Ik ga echt niet bij elke zin nadenken of het show of tell is. Een schrijver moet ook gewoon vertrouwen op zijn eigen gevoel voor verhalen vertellen. Eigenlijk maakte ik me alleen druk over show en tell bij het herzien van de eerste versie van mijn manuscript: over welke scenes ben ik 'heen gewalst' die kunnen profiteren van meer uitwerking?

Ik denk dat dit het probleem van velen is. Waar moet het anders, hoe kan het beter?

Misschien dat ik show versus tell nog duidelijker kan maken. Stel je hebt een personage verzonnen dat hij gemeen is. Nu kun je dat vertellen ("Hij is gemeen.") maar veel sterker is om te laten zien dat hij gemeen is ("Hij schopte de hond."). Dan hoef je niet te vertellen dat hij gemeen is, de lezer ziet dat nu zelf. Personages leer je namelijk kennen door zijn of haar handelingen. Als de schrijver die handelingen niet toont blijft een verhaal aan de oppervlakte: Hij was moedig. (waarom dan? Laat eens een heldendaad zien!) Hij was een kundig arts. (Schrijf een scène waar dat uit blijkt) Ze was goed in bed. (Schrijf de sex scène van je leven) Ze was arrogant (laat een moment zien dat ze zich arrogant gedraagt) That's it.

Harry, er zijn toch al zo veel voorbeelden gegeven. Ik denk dat inmiddels best duidelijk is wat verstaan wordt onder het begrip show don't tell. Dat mensen er een eigen draai aan geven, moeten ze zelf weten, maar het moet duidelijk zijn dat dat niet als kennis overgedragen kan / mag worden, want dat wekt enkel discussie en verwarring. Discussie prima, vragen stellen ook (een antwoord kan ook eens gewoon aangenomen worden), maar verwarring: nee. Enig googlen biedt overigens ook veel informatie, evenals enkele artikelen uit Schrijven Magazine.

bv in een stukje waar vrij gedetailleerd een vertrek wordt beschreven (alsof de schrijver spijt heeft dat hij/zij geen interior designer is geworden), kan je als proeflezer vragen of de beschreven details ervan terugkomen in het verhaal, of ze een bepaalde functie hebben. Hebben ze dat niet, dan is er een teveel aan 'tell'. En met een 'teveel ' aan tell bedoel ik, irrelevante tell. Dat wat ik noem 'de Ikea gebruiksaanwijzing'.

Nee, dit is niet waar. Jij en Schilazlnik moeten niet je eigen definitie aan tell of show geven. Er is nog steeds sprake van show in dit geval. Echter is er sprake van show dat niet in functie staat van situatie, plot of thema. Het is niet zo dat show opeens tell wordt a.g.v. een gebrek aan functionaliteit.

Ik geef geen eigen definitie. Ik ben zoekende en dat heb ik meer dan één keer aangegeven... Ik ervaar een beschrijving van bv het binnenkomen in een huis vaak als te veel tell omdat het niet bijdraagt aan het verhaal. Als lezer denk ik dat het wel van belang is net omdat er zoveel aandacht aan wordt geschonken maar ik vergis me dus deerlijk. En als dat zo doorgaat dan vraag ik me af wat het volgende tot in detail beschreven parcours zal zijn, zoals bv het tot in detail beschreven parkeren van een auto waar en welke wegen zijn ingeslagen enz. die dan uiteindelijk niets te maken hebben met het personage die dat parcours aflegt, of met het plot. In sommige verhalen lijkt de kleding, de weg van A naar B belangrijker te zijn dan het thema in het verhaal. Dan denk ik : teveel tell, en met dat bedoel ik 'irrelevant. Want teveel tell kan dus wel heel belangrijk zijn in een verhaal. En is dat niet wat bedoeld wordt met 'show don't tell? Ik geef nog een voorbeeld: een wandeling in het bos: de struiken en bomen worden benoemd, bv eikenbomen en daaronder vlierstruiken... als lezer denk ik dat dit show is en dat het iets te maken heeft met het personage want waarom zou de schrijver de moeite nemen om die bomen en struiken langs de weg te benoemen volgens soort? Maar neen, vlier noch eiken hebben een functie. Waarom dan niet gewoon schrijven bomen en struiken? Er is geen show-element nodig, waarom dan van tell de indruk geven dat het show is? Soms is er zoveel irrelevante tell dat je de indruk krijgt dat het personage een probleem heeft met het afleggen van een afstand. Kan show ook niet betekenen dat je de lezer richtlijnen geeft: dit is belangrijk en dit niet? Ik denk dat Thérèse dit al aangestipt heeft. Ik vind dit zelf ook zeer belangrijk. Als je een belangrijk personage hebt die een hond heeft, dan kan je via het vermelden van het ras en het gedrag (opvoeding) van die hond heel veel showen. Maar stel dat het ras wordt vermeld en dat het personage uiteindelijk 'niets' met die hond heeft? Waarom dan het ras vermelden? Waarom het gedrag? Waarom dat personage een hond 'toekennen'? Te veel tell zeg ik dan. Een mannelijk personage met een Ferrari en een schoothondje dat mag meerijden? Of een mannelijk personage met een Ferrari onder het stof in een garage en met een opgezet vlinderhondje in huis ergens? Of een mannelijk personage met een Ferrari onder het stof in een garage met een straathond die nooit binnenmag? Of een vrouwelijk personage met een Ferrari en een Deense Dog? Dan denk ik: elk woord 'tell' moet uiteindelijk 'show' zijn. Of niet? (ik ben nog altijd zoekende)

Soms is er zoveel irrelevante tell dat je de indruk krijgt dat het personage een probleem heeft met het afleggen van een afstand. Kan show ook niet betekenen dat je de lezer richtlijnen geeft: dit is belangrijk en dit niet? Was het Cerdiwen die dit al aangestipt heeft? (Als ik nu ga terugkijken, ben ik mijn tekst kwijt.)

Nee dat betekent het niet. Je stipt wel een interessant punt aan maar het staat los van dit onderwerp.

Het ziet er een beetje naar uit dat show vooral gebruikt wordt bij het tonen van emoties. (het steentje wegschoppen) Tell is wat meer geschikt voor het schetsen van omgeving, dingen, sfeer, enz. Ik denk dat @ngelique heel goed heeft aangetoond hoe simpel het eigenlijk is. Natuurlijk kun je de twee begrippen heel kunstig uitrekken als dat nodig is. Ben het met Harryhol eens dat het vooral een kwestie is van aanvoelen. Dat leert de schrijver al doende. Zou zomaar kunnen hè?

Het ziet er een beetje naar uit dat show vooral gebruikt wordt bij het tonen van emoties. (het steentje wegschoppen) Tell is wat meer geschikt voor het schetsen van omgeving, dingen, sfeer, enz. Ik denk dat @ngelique heel goed heeft aangetoond hoe simpel het eigenlijk is. Natuurlijk kun je de twee begrippen heel kunstig uitrekken als dat nodig is. Ben het met Harryhol eens dat het vooral een kwestie is van aanvoelen. Dat leert de schrijver al doende. Zou zomaar kunnen hè?

Niet alleen emoties maar vooral karakters van personages.

Hij trapte keihard tegen het autoportier van zijn buurman aan. Goh, wat was hij kwaad. (Is dit dubbelop?)