Geen afbeelding

Lid sinds

17 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
MichaM 4 juni 2009 - 6:36

Show and tell

"Show, don't tell!" krijgt zo'n beetje elke schrijver wel eens naar zijn hoofd geslingerd, vooral de mensen die nog niet zo veel ervaring hebben. Deze woorden hebben heel wat fronsen veroorzaakt. Wat is dat dan, show, don't tell? In deze post geef ik mijn visie (die niet per se waar of heilig is). Eerst het verschil maar eens benoemen. Show is tonen, tell is vertellen. Het verschil zit hem dus in de manier waarop je de lezer de broodnodige informatie voorschotelt. Stel, je hebt een nieuwe fiets en wil je beste maatje dat laten weten. Dan kun je twee dingen doen: je zegt blij "ik heb een nieuwe fiets!" of je laat je nieuwe fiets aan je maatje zien. In het eerste geval weet je maatje alleen dat je een nieuwe fiets hebt, in het tweede geval ook hoe die eruit ziet. Laten zien (show) geeft meer informatie. Helaas kost het ook meer moeite en tijd (aka tekst) om dat voor elkaar te krijgen. Hoe vertaalt die nieuwe fiets zich in een stukje uit je verhaal? Voorbeeldstukje met veel tell:
Jan liet zijn hond uit. Het was mooi weer en hij floot een liedje. Zijn hond, Max, stopte bij een boompje en plaste. Jan wachtte geduldig. Er liep een mooi meisje voorbij en hij keek haar na.
Dit is natuurlijk erg overdreven, maar dat maakt straks wat duidelijker wat het verschil is. In de tekst hierboven zit weinig informatie. Je weet wat er aan de hand is, maar het is erg moeilijk om als lezer in te schatten wat de schrijver in zijn hoofd had toen hij dit schreef. Er zitten weinig details in, de karakters zijn plat en weinig uitdagend. Zelfde stukje, nu met show:
Jan slenterde met zijn hond Max over straat. De zon scheen fel en perste het zweet uit zijn porien. Het kon hem niet deren, hij floot lekker de laatste zomerhit. Max trok de lijn strak toen hij stopte bij een uitgedroogd boompje. Hij tilde zijn poot op en leegde met een tevreden zucht zijn blaas. Jan leunde op zijn gemak tegen een geparkeerde auto en keek om zich heen. Aan de overkant van de straat klikklakte een meisje met lange blonde haren voorbij. Jans blik werd eerst naar haar voorgevel getrokken en daarna bleef hij aan haar goedgevulde achterwerk hangen tot ze de hoek om sloeg.
Het eerste wat opvalt is natuurlijk dat het tweede stuk veel langer is. Voor details heb je nu eenmaal meer woorden nodig, hoewel je met goed doseren en de juiste woorden kiezen toch een eind komt. Verder is de scene duidelijker en komt de bedoeling van de schrijver beter over. De sfeer komt beter naar voren. Is dat dan hoe je verhalen moet schrijven? Nee. Nee? Nee. Als je overal show gaat gebruiken, wordt je verhaal kilometers lang en er traag om te lezen. De lezer onthoudt die details echt niet allemaal en soms zijn ze niet eens nodig. Iedereen weet wel hoe een hond pist, het doet er niet echt toe wat voor liedje hij fluit. Het is dus de bedoeling dat je een goed evenwicht vindt tussen tonen en vertellen.
Jan slenterde met zijn hond Max over straat. De zon scheen fel en perste het zweet uit zijn porien, maar hij floot gewoon een liedje. Max stopte en piste tegen een boompje. Op zijn gemak leunde Jan tegen een geparkeerde auto. Het blonde meisje dat langsliep, liet zijn buik kriebelen en hij keek naar haar kont tot ze de hoek om was.
Ik hoop dat iedereen het met me eens is dat bovenstaande tekst beter wegleest dan een van de andere twee. Een gezonde mix van show en tell. Hopelijk hebben jullie wat aan dit stukje en/of kunnen jullie het aanvullen en uitbreiden met jullie eigen kennis en ervaring :)

Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
Thérèse 8 augustus 2011 - 15:33
In 'show' kan je bv een gebouw en een HP laten versmelten zodat beiden een metafoor worden.
Ja, dat precies bedoel ik met 'te groot maken van tell'. Een metafoor is een stijlfiguur, specifiek ingezet om een doel te bereiken of te raken, terwijl show don't tell een stijlmiddel is, een verteltrant.

Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
chrislaevers 8 augustus 2011 - 17:59
Dit is moeilijk. Kan je niet via het stijlmiddel, de verteltrant (show) de stijlfiguur 'metafoor' waarmaken of wat dan ook? Het ene sluit het andere toch niet uit, of wel? Ik zie het als 'iets dat opstijgt uit de tekst', en dat hoeft helemaal geen metafoor te zijn, dat kan zuiver impressionistisch zijn. Via show smelt je het gebouw en Hp. Het gebouw toont bv mankementen, maar die kunnen slaan op het HP die er woont. Door de manier waarop HP met die mankementen van het gebouw omgaat, zo gaat ze om met zichzelf. Ze laat repareren. En terwijl staat het gebouw en HP open voor... zodat .... Dit is maar een voorbeeld. In de tell situatie zou ik schrijven dat HP het gebouw ziet als een bondgenoot (dat vermelden). Dat het gebouw mogelijkheden biedt (makelaarstaal), dat ze ergens de bedenking maakt 'verwarming is hersteld, ja, bij mij is er ook iets hersteld, dat gevoel heb ik' enzomeer. Dat vind ik minder interessant. Ik ga er nooit helder in kunnen zien, vrees ik. Ik zie momenteel zovele mogelijkheden van show en tell en combinaties van beiden dat de grens ertussen me helemaal niet duidelijk is. Niet alleen in Tirza viel me dit op, maar ook in 'De begraafplaats van Praag' van Eco. Al die personages, al die details... best wel moeilijk om verder te blijven lezen, maar dan snapte ik het, die personages dienden verwaarloosd te worden, al die tell, gewoon lezen zonder er te diep op in te gaan, globaal komt dan de impressie dat je een 'beeld' krijgt van wat er gaande is achter de coulissen van het historisch wereldgebeuren. Er blijft een residu over. Voorlopig denk ik zo: heel veel tell kan dus uitmonden in 'show'. En dit is waarschijnlijk het topje van de ijsberg. Andere mogelijkheden moeten er ook bestaan. In hoeverre doseer je tell met show bv ? Haha, zucht, ik ben er nog lang niet uit. Ik betrap me erop dat ik ook al onbewust dat ding heb gedaan : veel tell om tot show te komen: 'Zijn handen, ontgoocheld door de veelvuldige aanraking met papier, ondanks de pen tussen duim en wijsvinger, het schuren beu van leren riemen in de gleuven van verweerde handschoenen, het wippen van lepel of mes ontwijkend, het prutsen met knopen in knoopsgaten verwensend, snakten naar warm vlees.' Of verwar ik het ene met het andere? Zuivere tell zou toch zijn : Zijn eeltige handen snakten naar mals vlees'?

Geen afbeelding

Lid sinds

15 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
The Menace 9 augustus 2011 - 15:16
Zijn handen, ontgoocheld door de veelvuldige aanraking met papier, ondanks de pen tussen duim en wijsvinger, het schuren beu van leren riemen in de gleuven van verweerde handschoenen, het wippen van lepel of mes ontwijkend, het prutsen met knopen in knoopsgaten verwensend, snakten naar warm vlees.' Of verwar ik het ene met het andere? Zuivere tell zou toch zijn : Zijn eeltige handen snakten naar mals vlees'?
Ik denk dat Schlimazlnik vindt dat het allebei tell is ;)

Geen afbeelding

Lid sinds

13 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
schlimazlnik 9 augustus 2011 - 16:47
Het eerste is een geval van "schrappen is schrijven". Of het tweede "tell" is, is moeilijk te zeggen, natuurlijk is het tell, want voor show moet je ook de context kennen. Zo'n zin moet niet uit de lucht komen vallen, je moet een tekst naar zo'n zin opbouwen, zodat het een logisch gevolg is van wat je toont.

Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
chrislaevers 9 augustus 2011 - 18:06
Het eerste is een geval van "schrappen is schrijven". Of het tweede "tell" is, is moeilijk te zeggen, natuurlijk is het tell, want voor show moet je ook de context kennen. Zo'n zin moet niet uit de lucht komen vallen, je moet een tekst naar zo'n zin opbouwen, zodat het een logisch gevolg is van wat je toont.
Wat je zegt over de tweede tell : 'want voor show moet je de context kennen', geldt toch ook voor de eerste tell? Schrappen is schrijven. Volledig mee eens. Ik heb in dat ms 26.000 woorden geschrapt (te lang aan geschreven...) Ik heb die opsomming met opzet gedaan omdat het op die plek en bij dat personage paste. Je denkt toch niet dat ik zo het verhaal heb geschreven? Oké, ik zuig hier iets uit mijn duim, om het duidelijker te maken: Stel je voor dat in een verhaal een hoofdpersonage, telkens hij/zij 'opkomt', het toiletbezoek tot in de kleinste details wordt beschreven plus de frequentie. Gewoon, niks emoties, niks dit of dat. Het gaat over de tijdstippen, de infrastructuur... dan is het toch tell? Maar binnen de context van het verhaal, naarmate het verhaal vordert, wordt het toch show? Ik kan er nog steeds niet aan uit. Misschien kan iemand een stukje hier plaatsen van enkele zinnetjes die zuivere show zijn. Kan dat? Of wordt de show 'gemaakt' door de bespeling van de tell? En komt de show pas tot uiting wanneer je vergevorderd bent in het lezen van verhaal? Is dit dan show? Jantje keek door het venster naar de notenboom. Hij telde de groene vruchten niet. Hij wachtte tot de eerste zou vallen. Als lezer zou je kunnen weten dat het hier niet gaat om het tellen van de noten. Maar over tijd en berekening. Iets fataals (vallen). Heb ik het goed, of niet goed? Is dit show? Of kan dit voor show doorgaan?

Geen afbeelding

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ceridwen 9 augustus 2011 - 20:02
Volgens mij bedoel jij nu symboliek, en niet precies show. Tell is voor mij; En toen ging ik naar het huis. Ik deed de deur open en ging naar binnen. Het stonk naar oude aarde en vieze sokken. Daarna deed ik de kamerdeur open. Er lag een lijk op de grond. Ik schrok me rot. Daarom rende ik weg maar dat was erg dom. Show is voor mij: Die woensdag ging ik terug naar het huis. Ik deed de deur open en ging naar binnen. Het stonk er nog steeds naar oude aarde en vieze sokken, maar ik rook nu ook iets anders. Voorzichtig duwde ik de deur van de woonkamer open en meteen zag ik hoe mis het was. Er lag een lijk op de grond. Ik rende zo hard als ik kon het huis uit en de straat op. Pas twee blokken verder realiseerde ik me hoe dom ik was. Symboliek is voor mij: Die maandag keerde ik terug naar huize Bonita. Ik deed de deur open en ging naar binnen. Het stonk er nog steeds naar zwavel en verbrande salie, maar ik rook nu ook iets anders. De anjers in de vaas op het gangtafeltje waren verwelkt, mogelijk was het resterende water in de vaas gaan rotten. Voorzichtig duwde ik de deur van de woonkamer open en meteen zag ik hoe mis ik het had. Het stilstaande water was het probleem niet. Daar, op het perzische kleed, lag meneer Rijkaard. Dood. Ik rende zo hard als ik kon het huis uit en de straat op. Pas twee blokken verder realiseerde ik me hoe dom ik was. Maandag (blauwe maandag, dus niet iets wat ze regelmatig doet), Bonita (mooi, iets waar je met plezier aan denkt), zwavel (connectie met de duivel), verbrande salie (wat je dan weer gebruikt om die uit te drijven), anjers (bloem en dood), rotten (stilstaand water, stilstand is achteruitgang). Rijkaard, kon zo snel niets anders bedenken, maar daar kun je natuurlijk ook een dubbele bodem in kwijt, net als in de naam van de straat en in de afbeelding op het kleed op de grond. Tegelijkertijd denk ik, die grenzen zijn allemaal zo vaag, en het heeft ook zoveel met stijl en voorkeur te maken, dat het bijzonder lastig is om er goede definities aan te hangen.

Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
chrislaevers 9 augustus 2011 - 21:02
Ceridwen, vage grenzen, moeilijk om die zaken na te leven, laat staan om ze te vatten... voorkeur en stijl... ik zit op jouw golflengte. Het moeilijkste vind ik is om het organische in je schrijven te behouden en teven technisch heel goed in de mot te hebben wat je aan het doen bent. Heel vaak ligt 'show and tell' op mijn weg en dus wil ik dat uiteraard begrijpen. Ik begrijp het dus niet. Ja, de grenzen zijn zo vaag. Volledig mee eens. Ik zoek dan naar 'grenzen' en het enige waar ik momenteel op uitkom is dat (gewoon om er zeker van te zijn in mijn onzekerheid) dat een artikel in een stevige krant 'tell' is. Dat stationromannetjes 'tell' zijn , op een andere manier dan artikels in de kranten. Alhoewel... Op muziekgebied: schlager is 'tell' en jazz is 'show'. En symboliek en metafoor en ..., hoe geef je dat een plaats in 'show and tell'? En om je hoofd daar nu over te breken, oké. Maar toch liefst niet tijdens het 'eerste' schrijven. Als ik een composthoop door de tijd heen opbouw ga ik bij elke 'dumping' niet op een briefje kijken : 'Oh ja, ik heb gisteren een laagje gras gelegd, nu effe iets anders, aardappelschillen, en daarna pas de het snoeisel van de stokrozen.' Of begrijp ik er helemaal niets van?

Geen afbeelding

Lid sinds

13 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Spirit 9 augustus 2011 - 21:16
Ik snap helemaal niets van dit topic. Ik vind de post van Ceridwen het duidelijkst, ik zal even uitleggen waarom. Die eerste tekst doet mij aan een onervaren persoon denken die dolgraag iets wil schrijven maar duidelijk nog een beginner is, omdat het 'makkelijk' is en de tweede tekst doet me denken aan iemand die vaker heeft geschreven, aan iemand die de gebeurtenissen wat natuurlijker beschrijft, waardoor ik sneller ga lezen en wil weten hoe het afloopt. Het gaat er eigenlijk niet om hoe je het beestje noemt, als je maar een verhaal schrijft waarin een lezer zich kan inleven. Toch? Het geven van de naam show/tell maakt het alleen maar ingewikkeld. Volgens mij doen heel veel SOL'lers dit al automatisch goed. En degenen die het niet goed doen, zullen weinig hebben aan die term omdat het - in mijn ogen - een vrij onduidelijke benaming is en heel veel mensen er een andere definitie van hebben.

Geen afbeelding

Lid sinds

13 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
schlimazlnik 9 augustus 2011 - 21:51
Het gaat er eigenlijk niet om hoe je het beestje noemt, als je maar een verhaal schrijft waarin een lezer zich kan inleven.
Nee, daar gaat het niet om. Tenzij je voor de boeketreeks wil schrijven natuurlijk. Bij "show" gaat erom dat het uit de hele tekst duidelijk wordt (of eigenlijk: dat van de hele tekst het gevolg is) wat er op een bepaald moment gebeurt. En dat kun je uitstekend vertellen in zinnen die hier als "tell" worden afgedaan. Door "show" dramatiseer je iets, je legt er een nadruk op, en dat doe je bij voorkeur bij een thema of (leit)motief dat een grote rol speelt in je verhaal. Of het terecht is dat je iets "showt" kun je alleen maar uit de context (het hele verhaal) opmaken. Door de diverse handelingen willekeurig uitvoerig te vertellen om het zogenaamd te "showen" maak je het de lezer enorm moeilijk: die weet niet meer wat belangrijk is voor het verhaal en wat niet. Je krijgt dan het effect van Tsjechows Geweer: er hangen dan ineens overal geweren. Voorbeeld: Blad di blah die blah (willekeurige tekst) bla bla bla, bla. Hij stond op de podzol grond, tussen de struiken die hun doornen in zijn huid beten. Hij kneep zijn ogen tot spleetjes en tuurde naar de horizon, die ver weg lag en deels aan het oog werd ontnomen door de bosschages van het coulissenlandschap. Zijn ogen zagen daar een hert, een zeseinder die tussen de bloeiende jeneverbessen stond. Het leek of hij op die afstand de fluweel glanzend zwarte ogen van het dier kon zien. De lucht zinderde tussen hen in. Toen wendde hij zich naar Marie en zonk op zijn knie, die in serge de Nîmes gehuld was. "Zullen we trouwen?" Het hart klopte hem in de keel en hij behoedde zich ervoor Marie recht aan te kijken. Hij voelde haar twijfel en de onuitgesproken zucht. Blad di blah die blah (willekeurige tekst) bla bla bla, bla. Wat heeft de ene omschrijving met de ander te maken? In dit geval: helemaal niets. Misschien wordt dat hert ergens nog gebruikt als symbool of leitmotiv, maar dat kun je hieruit niet opmaken. Daarnaast komt de tweede alinea als een volslagen verrassing: die past niet bij de vorige. In die vorige alinea had je de lezer kunnen "primen" (in de grondverf zetten, opgeilen) voor de vermoedelijk belangrijke gebeurtenis. In de eerste alinea had je (tussen de regels door) al kunnen tonen wat er in de alinea erna zal volgen.

Geen afbeelding

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ceridwen 9 augustus 2011 - 23:28
Of hij kan het hert zien omdat hij op dit spannende moment zich heel erg bewust is van al zijn zintuigen ... het is maar net wat je als schrijver aan je lezer wilt laten zien. In een boek hoort eigenlijk niets dat niets met het verhaal te maken heeft, dus als de schrijver over een hert begint, zal de lezer geneigd zijn daaraan een betekenis te geven.

Geen afbeelding

Lid sinds

13 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
schlimazlnik 10 augustus 2011 - 0:10
Of hij kan het hert zien omdat hij op dit spannende moment zich heel erg bewust is van al zijn zintuigen
Is dat zo? Dat blijkt verder nergens uit. Hij ziet wel dat hert, maar niet zijn aanstaande vrouw? Beetje bizar...
dus als de schrijver over een hert begint, zal de lezer geneigd zijn daaraan een betekenis te geven.
Als de lezer het geluk heeft met een echte schrijver te maken te hebben, dan zal dat hert ook betekenis hebben op een "show, don't tell" manier. Omdat het gedramasiteerd wordt. Maar er zijn al veel schrijvers die teveel plot of personage in een pagina proberen te persen, dan moet je het niet nog eens overdrijven met op alle slakken drama te leggen. Niet iedere emotie of handeling van een personage moet getoond worden in plaats van verteld te worden: je legt de nadruk daarmee op zaken die van geen enkel belang zijn. Natuurlijk, ze zullen verteld moeten worden, maar ook niet meer dan dat. Een uitputtende beschrijving is, zoals gezegd een geweer van Tsjechow en dat heeft meestal een terugslag waar de meeste verhalen niet op berekend zijn.

Geen afbeelding

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ceridwen 10 augustus 2011 - 0:26
Waarom zou dat bizar zijn? Hij staat op het punt een belangrijke vraag te stellen en hij kan afgewezen worden. Misschien probeert hij dat moment nog even uit te stellen door zich ergens anders op te richten. Ik ga er toch echt van uit dat jij als schrijver niet voor niets over dat hert begint. Met de rest van je betoog kan ik het eens zijn, overdrijven is nooit goed.

Geen afbeelding

Lid sinds

13 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
schlimazlnik 10 augustus 2011 - 7:47
Natuurlijk, Ceridwen, dat is juist het punt: je verwacht dat de schrijver er niet voor niets over begint. Dat is Tsjechows geweer, zo werkt het lezen. Maar als je op ieder punt zo in detail van alles gaat beschrijven, dan verwacht de lezer steeds weer dat het een diepere betekenis heeft. Als dat niet zo blijkt te zijn, hoe kun je dan nog het onderscheid maken wat belangrijk is en wat niet? In je eerdere voorbeeld, met dat lijk, is het eigenlijk duidelijk dat het belangrijk is omdat dat lijk er ligt. Iedereen neemt aan dat dat een belangrijk plotelement is. Maar als er nu geen lijk ligt, maar een grote drol? Of een rottend bakje kattevoer? Of een binnengewaaide doerian? Is het dan nog steeds show, don't tell, of is het dan de moeite van het dramatiseren niet waard?

Geen afbeelding

Lid sinds

15 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Wil K. 10 augustus 2011 - 10:32
Het begint te dagen. Wanneer je een omgeving laat zien die direct in verband staat met het verhaal is het 'show'. Wanneer je een omgeving laat zien die evengoed onbekend mag blijven, is het tell. De functie van die beschrijving ontbreekt. Pietje fietste over de pasgeteerde weg naar school. Daar aangekomen bleek de groep al vertrokken te zijn. (dat de weg pas geteerd is voegt op het oog niets toe aan het verhaal) Pietje fietste over de pasgeteerde weg naar school. De kleverige pek vertraagde zijn snelheid. Op school aangekomen bleek de groep al vertrokken te zijn. Hier heeft de pasgeteerde weg een functie.

Geen afbeelding

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ceridwen 10 augustus 2011 - 12:13
Ha, ja, daar zeg je iets heel belangrijks Schlimazlnik. Zeker, zeker, detaillering, afdwalen, het moet het de moeite waard zijn. Als jouw romantische held tijdens het doen van het aanzoek niet alleen het gezicht van zijn verloofde ziet maar ook de details van de grassprieten onder zijn voeten in zich op gaat nemen, dan gaat dat veel te ver. En als er in mijn kamer geen lijk ligt, maar een oud rottend kattenvoer, dan moet dat verhipte lijk wel in de volgende kamer liggen, anders gaat die scene ook veel te ver. Of het moet het kattenvoer van een gemummificeerde Egyptische kat met vloek zijn. Dat weet je niet, met zo'n klein stukje tekst. De context van het verhaal, de balans tussen wat belangrijk is en wat niet. Tell noch show zit in een enkele zin.

Geen afbeelding

Lid sinds

15 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
The Menace 11 augustus 2011 - 7:58
Zie aantal bijdragen hierboven
Dus de term 'Show, don't tell' houdt eigenlijk in dat je de nadruk moet leggen (in moet zoomen) op dingen die belangrijk zijn en dat je geen nadruk moet leggen op dingen die niet belangrijk zijn? Vreemde uitdrukking in dat geval, aangezien die in feite alleen maar opgaat voor de situaties die belangrijk zijn. Het zou handig zijn als in diezelfde, veelgebezigde term gelijk ook even wordt aangegeven dat voor minder belangrijke details of situaties het tegenovergestelde wordt geadviseerd.

Geen afbeelding

Lid sinds

13 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
schlimazlnik 11 augustus 2011 - 8:47
Nee, het gaat erom dat je alleen dat dramatiseert wat belangrijk is, dat je dat toont en niet vertelt. En dat niet in één alinea, maar door een deel van het verhaal waardoor het tot leven kan komen.

Geen afbeelding

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ceridwen 11 augustus 2011 - 10:23
In het topic van de actiescenes gaat het eigenlijk over hetzelfde. Het maakt een groot verschil of je vertelt dat iemand neergeschoten wordt, of het aankleed en laat zien hoe het voelt, klinkt en ruikt. Met als kanttekening dat die dramatisatie dan weer nergens op slaat als je een zombie verhaal schrijft en de slechteriken bij bosjes vallen. Dan is het alleen belangrijk hoe de hoofdrolspelers aan hun einde komen en hoeft elk individueel schot niet beschreven te worden.

Geen afbeelding

Lid sinds

15 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
The Menace 11 augustus 2011 - 12:05
Dat laatste zie je ook vaak in films, Ceridwen. De tegenstanders (dat kunnen bv. ook politieagenten zijn) worden geraakt en vallen direct neer, zonder dat je ziet dat ze nog tien minuten liggen te kreperen, of dat hun begrafenis in beeld komt. En dat, terwijl als één van de hoofdpersonen sterft, dat steevast met enorm veel drama wordt gedaan. Eigenlijk heel onrealistisch. Heb één keer een film gezien waarbij dat juist wel op het sterven van een nietszeggende figurant en de gevolgen van diens familie werd ingegaan (bewust, om tegen die regel in te gaan) en dat had wel een grappig effect, maar geen idee meer welke film dat was.

Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
Thérèse 11 augustus 2011 - 21:53
Jullie maken het te groot en daardoor raken mensen in de war. Het is niet waar dat je een 'show'element door het hele boek moet laten zien en dat het dan pas echt 'show' is. Dat is iets heel anders. Dat is iets van stijl, van uitwerking van het onderwerp, van personage, van idee. Dat is, kortgezegd, het gehele concept. Show kun je zeker op microniveau toepassen. Gewoon in één zin, één sterk beeld. En natuurlijk zijn alle elementen in een verhaal van toepassing, maar dat is niet een kwestie van show don't tell. Een uitleg van wat wel show don't tell is heb ik laten zien in # 83. Gewoon letterlijk: laten zien dat iemand (bijvoorbeeld) lui is in de beschrijving. Zo iemand hoeft niet het hele boek door op allerlei manieren beschreven te worden als lui - behalve wanneer je met het beschrijven van de luiheid een specifieke bedoeling hebt (maar nogmaals: dan gaat het niet meer over show don't tell, maar over andere dingen). Iemand kan ook gewoon een keer lui zijn en dat beschrijf je dan bijvoorbeeld op een manier die past bij het personage. Want iedereen is weer verschillend lui. En dat maakt het schrijven - en lezen - leuk.

Geen afbeelding

Lid sinds

13 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Little Miss Mo… 11 augustus 2011 - 22:28
Ik kan er nog steeds niet aan uit. Misschien kan iemand een stukje hier plaatsen van enkele zinnetjes die zuivere show zijn. Kan dat? Of wordt de show 'gemaakt' door de bespeling van de tell? En komt de show pas tot uiting wanneer je vergevorderd bent in het lezen van verhaal?
Ik voel precies hetzelfde, wat is show en wat is tell? Als je bv. deze zinnen vergelijkt: - 'Ze is was er kapot van toen ze het slechte nieuws hoorde en begon te huilen.' - 'De woorden bereikten haar oren. Ze zakte ineen op de grond, trillend over haar hele lichaam. Tranen liepen over gezicht en ze begon hartverscheurend te jammeren.' Ik vind het eigenlijk allebei tell, maar gewoon een andere manier van vertellen. Of je vertelt letterlijk dat ze verdrietig is op dat moment, of je verteld hoe ze eruitziet en hoe ze klinkt op dat moment, en laat de lezer daaruit de conclusie trekken dat ze verdrietig is. Als je dan een grens moet trekken, is de tweede zin show en de eerste tell. Maar de meeste fragmenten die ik gelezen heb zijn naar mijn mening niet óf show óf tell, maar gewoon een combinatie van beiden. Al met al vind ik show don't tell een vaag begrip, al helemaal als ik bedenk dat een geschreven verhaal bestaat uit woorden. Met woorden kun je iets vertellen en daarmee beelden oproepen, maar je kunt nooit echt iets laten zien, alleen iets zo beschrijven dat de beleving en emoties van de hoofdpersoon bij het beeld betrokken zijn, in plaats van alleen feitelijk het beeld beschrijven. Maargoed, dat zal wel een te simpele gedachte zijn.
Nee, het gaat erom dat je alleen dat dramatiseert wat belangrijk is, dat je dat toont en niet vertelt. En dat niet in één alinea, maar door een deel van het verhaal waardoor het tot leven kan komen.
Daar zit wel wat in. In mijn voorbeeld is zin twee dramatischer dan zin een, opvallender, en heeft daardoor meer impact op de lezer. Ik ben het met je eens dat gedramatiseerde fragmenten in een verhaal belangrijk moeten zijn, het drama moet nut hebben, maar ik denk ik niet dat je alles wat belangrijk is moet dramatiseren - maar dat zeg jij natuurlijk ook niet. Als schrijver moet je - vind ik - (meer) aandacht besteden aan elementen die jij belangrijk vind voor het verhaal, maar dat hoeft niet altijd met emotie/ drama erbij. De aandacht op belangrijke dingen richten, met show of tell, niet per se met show.
En degenen die het niet goed doen, zullen weinig hebben aan die term omdat het - in mijn ogen - een vrij onduidelijke benaming is en heel veel mensen er een andere definitie van hebben.
Ik geloof inderdaad graag dat show don't tell een onduidelijke term is voor de meeste beginners - mijzelf inclusief ;) . Daarom ben ik er met het schrijven ook niet bewust mee bezig, en ook met herschrijven niet. Het maakt mij niet uit of ik show of tell gebruik, als mijn verhaal maar een constante stijl heeft, prettig leest en zijn doel bij de lezer bereikt.
Jullie maken het te groot en daardoor raken mensen in de war.
Thumbs up! ;)

Geen afbeelding

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ceridwen 11 augustus 2011 - 22:45
Ik ben het niet helemaal met je eens Thérèse. Soms is het idd niet meer en niet minder dan je in post #83 aangeeft, maar het is de rest van het verhaal dat stuurt of je die zin showt of tellt.

Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
Thérèse 12 augustus 2011 - 13:48
Ja, dat klopt Ceridwen. Show don't tell kan een werkonderdeel zijn van een verhaal - en niet alleen voor de rest. Maar dat geldt voor alles: woordkeus, structuur, zinsbouw, uitwerking van idee, plot, intrige - noem het maar. Dat geheel stuwt een verhaal tot het is wat het is. Alles telt <- tenminste als het een goed verhaal is. Maar je kunt niet zeggen dat een verhaal doortrokken moet zijn van 'show' omdat het daardoor tot leven komt. Dat is gewoon niet waar. Show don't tell is een manier, een methode, een mogelijkheid - geen wet waarzonder een verhaal geen leven heeft. Het is eigenlijk - zoals bij alle onderdelen van het schrijven - de persoonlijkheid van de schrijver die hij in het door hem beschrevene legt. En iemand (wie?) heeft een bepaalde manier van schrijven gedefinieerd als show don't tell waarna zo'n begrip zélf een eigen leven is gaan leiden, en mensen het als houvast zijn gaan grijpen bij hun schrijven. Het is daarom een hulpmiddel. Een rasverteller definieert zijn vertelmethode niet. Hij vertelt. Op zijn manier. Oftewel: ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. En dan zijn er wetenschappers die dat onderzoeken, analyseren, beschrijven, omkaderen. En zo krijg je begrippen waarover iedereen het zijne / hare kan zeggen zonder dat het er duidelijker op wordt. :)

Geen afbeelding

Lid sinds

16 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
@ngelique 12 augustus 2011 - 13:51
Wat een warrige draad zeg! Volgens mij zit het zo: Als je laat zien dat je personage boos/verdrietig/kwaad/blij/verbaasd is, zonder het woord (boos/verdrietig etc) te noemen, dan doe je aan show. Simpel voorbeeld Ze was boos (=tell) Ze schopte een steentje weg (=show)

Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
chrislaevers 12 augustus 2011 - 14:49
Wat een warrige draad zeg! Volgens mij zit het zo: Als je laat zien dat je personage boos/verdrietig/kwaad/blij/verbaasd is, zonder het woord (boos/verdrietig etc) te noemen, dan doe je aan show. Simpel voorbeeld Ze was boos (=tell) Ze schopte een steentje weg (=show)
Deze voorbeelden begrijp ik. En zo zie ik het ook. Ik denk dat 'tell' eenvoudiger te begrijpen is dan 'show'. Zoals ik eerder al vermeldde, krantenartikels, stationromans doen zelden of nooit aan 'show'. 'show' kan van alles en nog wat zijn, niet? Als het gaat over de hele tekst: Hoort daar niet bij symboliek, metaforen, en zelfs 'tell-opsommigen, en wie weet wat al niet meer? Speling met woorden? Plaatsnamen die geaccentueerd worden? Ik zeg maar wat. Die 'show' is verwarrend omdat er, denk ik, zovele manieren zijn om een show-effect te bereiken. En ik denk dat er een verschil is in 'show-effect' in een paragraaf van een verhaal of in het hele verhaal.