Ben het er wel mee eens hoor, dat hij de weg kwijt is. Juist doordat er te veel personages zijn. Boek drie kon ik niet neerleggen, boek vier vond ik redelijk saai tot hij terug ging naar de bekende personages en die centraal stelde. Boek vijf is weer beter, juist omdat daar de belangrijkste personages weer centraal staan. De hoofdrol is inderdaad voor de politiek, het overkoepelende verhaal. In het Spel der Tronen zijn de personages echte pionnen, dat is dan ook een van de thema's van de serie.

Hey Rudez, Misschien dat de tvseries Stargate Universe en Heroes je ook tot voorbeeld kunnen zijn? Je hebt een vaste groep hoofdpersonen maar je ziet het verhaal wel iedere keer vanuit iemand anders. In boekvorm zou je dit kunnen doen door ieder hoofdstuk vanuit een ander personage te schrijven. Zo gaat je boek bestaan uit allemaal korte verhaaltjes die 'de vlucht' gemeen hebben maar toch heel verschillend zijn. Je verhaallijn wordt dan langzaam ontrafeld tussen de bedrijven door.

Hoi Rudez, Ik weet niet of het al genoemd is, maar in ´the Stand´ beschrijft Stephen King ook een groep mensen (ook overlevenden van een verschrikkelijke gebeurtenis) en vertelt het verhaal steeds vanuit een ander personage. Er is geen echte hoofdpersoon.

Als je George Martin met Robert Jordan vergelijkt, valt het aantal personages in 'Een lied van ijs en vuur' nog wel relatief mee voor mijn gevoel. Als er iemand zijn verhaal in een grote knoop geschreven heeft was het Jordan wel. Neemt niet weg dat beide schrijvers ontzettend veel personages gebruikt hebben. Ik vind dat zelf leuk om te lezen zolang alle hoofdpersonages een eigen verhaallijn hebben die los van elkaar staat en op zijn eigen manier origineel is - het heeft geen zin om situaties te herhalen, de verhaallijn moet "nieuw" en anders genoeg zijn om te vermelden.

Als ik het goed heb, wordt/werd deze vorm (schrijven met meerdere personages) ook regelmatig in kinderboeken gebruikt . Wat me bijvoorbeeld opviel in 'De Vijf van Enid Blyton of de Olijke tweeling van eh... dinges, dat de perspectiefwisselingen van de hoofdpersonen je soms per bladzijde :D om de oren vliegen. Vond dit persoonlijk nooit storend of verwarrend en mijn kinderen hoor ik er ook niet over, maar ik heb altijd meegekregen dat je je dan te buiten gaat aan ernstige stijlVouten. Kan iemand hier duidelijkheid over geven? Alvast bedankt.

Als ik het goed heb, wordt/werd deze vorm (schrijven met meerdere personages) ook regelmatig in kinderboeken gebruikt . Wat me bijvoorbeeld opviel in 'De Vijf van Enid Blyton of de Olijke tweeling van eh... dinges, dat de perspectiefwisselingen van de hoofdpersonen je soms per bladzijde :D om de oren vliegen. Vond dit persoonlijk nooit storend of verwarrend en mijn kinderen hoor ik er ook niet over, maar ik heb altijd meegekregen dat je je dan te buiten gaat aan ernstige stijlVouten. Kan iemand hier duidelijkheid over geven? Alvast bedankt.

Afhankelijk van welk cursusboek je volgt :) In de ene cursus zul je te horen krijgen dat je absoluut niet van perspectief mag wisselen. In de andere staan voorbeelden van schrijvers die met perspectiefwissels spelen. Eén van de voorbeelden hiervan die in de cursus wordt gegeven die ik momenteel volg, is het boek "Dubbelspel" (1973) van Frank Martinus Arion, als voorbeeld waarbij de perspectiefwissels wel eens voor verwarring kunnen zorgen. Ik zou zeggen: er is niets mis met een meervoudig perspectief. Er is ook niets mis met het gebruik van een verborgen verteller, anonieme verteller of alwetende verteller (drie verschillende dingen). Er is niets mis met perspectiefwissels. MAAR: je moet weten waarom en wanneer je het gebruikt. En dat staat in geen enkel schrijfboek, omdat dat per verhaal verschilt. De keuze voor wel of niet wisselen, voor welk perspectief je überhaupt gebruikt, is afhankelijk van wat jij met het verhaal wilt, wat je wilt vertellen en hoe je dat wilt vertellen. Stephen King heeft in meerdere verhalen nog wel eens zinnetjes staan zoals "En dat was de laatste keer dat hij haar zag". (Ik doe dit even uit mijn hoofd, maar dat soort zinnetjes dus.) Plaats zoiets hier op proeflezen en je wordt met de botte bijl denk ik neergehaald, want dat is volgens velen perspectiefbreuk. Dan zeg ik: NEE. Dat is geen perspectiefbreuk. Dat is waar de schrijver - heel bewust! - voor kiest. Of je dat als lezer leuk vindt is wat anders, maar het zijn weloverwogen keuzes. Dus ernstige stijlfouten? Welnee.

@Ginny: Dank :) voor je heldere uitleg!

Ja inderdaad, Ginny :) Vaak doet Stephen King dat aan het einde van een hoofdstuk, vooral in een boek als 'the Stand', waar hij meerdere Hps opvoert. In de donkere Toren-serie ook. Hij zet zo'n zinnetje op een nieuwe regel, en als lezer neem je dat voor kennisgeving aan. Het stoort absoluut niet. #36 Wat betreft perspectief in kinderboeken: In kinderboeken vind je misschien ook eerder meerdere bij-personages, omdat kinderen meer groepsgericht denken dan volwassenen. Voor hen leest het dan waarschijnlijk minder verwarrend. Tenminste, ik denk dan aan hoe een kind verslag doet van een schooldag, er vliegen allerlei namen voorbij, van andere kinderen in de klas, en voor henzelf is dan heel zo'n verhaal prima te volgen :)

Tenminste, ik denk dan aan hoe een kind verslag doet van een schooldag, er vliegen allerlei namen voorbij, van andere kinderen in de klas, en voor henzelf is dan heel zo'n verhaal prima te volgen :)

Verschil is dan wel dat dat kind al die andere kinderen kent, en degene aan wie hij/zij vertelt niet. Of tenminste niet goed genoeg om al die andere namen ook te onthouden. Als ik met mezelf vergelijk, van een groep van zo'n 16 mensen ken ik alle namen. Maar ik ga dan ook al een paar jaar met ze om. Als ik in een boek ineens 16 personages tegenkom, die ik nog helemaal niet ken - dat heeft even nodig om ze allemaal uit elkaar te houden. In die zin snap ik ook dat een schrijfjuf (die zelf kinderboeken heeft uitgegeven) ooit tegen me zei dat ik zo veel mogelijk personages moest schrappen.

@Mirandala @Waus Ik denk dat Waus gelijk heeft. Dat kinderen in een verhaal of opstel vaak heel veel namen noemen bewijst niet dat ze een boek met veel personages makkelijker kunnen volgen dan een volwassene. Sommige kinderen vinden het leuk om alle mensen uit hun directe leefwereld (klasgenoten, ouders, broertjes, zusjes, leerkrachten) een plek in hun verhaal te gunnen. Maar die verhalen bouwen ze meestal heel anders op dan volwassen auteurs. Vaak schrijven ze gewoon 'van inval naar inval' zonder zich voor of tijdens het schrijven druk te maken over de plot of een 'rode draad'. Veel opstellen worden zo een keten van voorvallen waarbij het einde vaak niets meer met het begin te maken heeft. Dan zijn die vele personages ook geen probleem. Die spelen hun rol in een van de vele scènes en komen dan vaak niet meer terug. Dat is niet te vergelijken met een 'volwassen' verhaal waarin vaak ook bijpersonages een rol in het verhaal als geheel spelen en niet zo maar weggelaten kunnen worden. Er zijn zeker ook kinderen (minder dan van die eerste groep) die wél een soort plot in hun hoofd hebben als ze aan een opstel beginnen. Maar die gebruiken dan naar mijn ervaring juist minder personages dan volwassenen, waarschijnlijk (maar daar moet ik een beetje naar raden) omdat ze anders het overzicht verliezen. Niet dat ik de wijsheid op dit punt in pacht heb, maar in de 42 jaar die ik lesgaf, heb ik wel ettelijke duizenden opstellen van kinderen tussen de acht en twaalf jaar gelezen.

:) niet doen dus. Het ging mij vooral om het verschil, als een kind een verhaal vertelt, gebruikt het namen van mensen die het kent, zonder zich geroepen te voelen om een persoon te beschrijven. Vertellen zij zo'n verhaal aan elkaar, zal het andere kind niet steeds onderbreken (wie is Els, wie is Tom, hoe heet die juffrouw) maar reageren op het verhaal. Vertelt het kind dat verhaal aan een volwassene, zal de volwassene wel die vragen stellen. Dit doet de volwassene, zeker een 'juf' welhaast automatisch, om daarmee het kind te leren hoe iets in context te vertellen. Pas rond een jaar of 9 verandert die manier van vertellen in een volwassener manier van achtergrondinformatie overdragen. Ik kende een peuter die elke vrouw die niet zijn moeder was, standaard 'buurvrouw' noemde, ook mij, de juffrouw. Het onderscheid was voor hem gewoon niet belangrijk genoeg, het belangrijkste was, dat alle buurvrouwen niet mamma waren.

Mirandala schreef:

Pas rond een jaar of 9 verandert die manier van vertellen in een volwassener manier van achtergrondinformatie overdragen.

Gemiddeld klopt dat, maar de verschillen kunnen heel groot zijn. Er zijn altijd kinderen (meer jongens dan meisjes) die er ook in groep acht nog niet in slagen om een enigszins samenhangend verhaal op papier te krijgen. Dan gaat het lang niet altijd om kinderen met een lees- en/of taalachterstand. Ik denk dat de motivatie daarbij een net zo grote of misschien wel grotere rol speelt als het niveau van taalbeheersing. Nogal wat jongens zien er wel het nut van in om behoorlijk te kunnen rekenen of over een zekere mate van algemene kennis te beschikken, maar ze snappen niet waarom ze moeite zouden moeten doen om over een verhaaltje na te gaan denken. Moeten ze toch een keer verplicht een opstel schrijven, dan krijg je bijvoorbeeld een gortdroog verslag van hun laatste voetbalwedstrijd (eerst scoorden wij, toen de tegenstander, toen kregen wij een strafschop etcetera). Pas op, ik wil niet generaliseren. Ik heb zeker ook wel jongens in de klas gehad die keer op keer fantastische en samenhangende verhalen wisten te bedenken. Die vonden dat wel altijd leuk om te doen.

36 Wat betreft perspectief in kinderboeken: In kinderboeken vind je misschien ook eerder meerdere bij-personages, omdat kinderen meer groepsgericht denken dan volwassenen. Voor hen leest het dan waarschijnlijk minder verwarrend. Tenminste, ik denk dan aan hoe een kind verslag doet van een schooldag, er vliegen allerlei namen voorbij, van andere kinderen in de klas, en voor henzelf is dan heel zo'n verhaal prima te volgen :)

Aangezien wij niet (meer) in Nederland wonen, vind ik het belangrijk dat onze kinderen regelmatig Nederlandse boeken lezen /voorgelezen worden om hun NL-se taalgevoel te ontwikkelen. Laatst dus 'de Vijf' onder handen gehad en die vele perspectiefwisselingen vielen me op. Zelfs Timmy, de hond denkt regelmatig mee... Maar als het dus gewoon toegepast mag worden, zoals Ginny opmerkte, dan ga ik er mee aan de slag. Het zou voor mijn kinderverhaal (drie hoofdpersonen) wel eens een hele goede aanvulling kunnen zijn. Ja 'zo'n schooldag-verslag is idd heel herkenbaar (hersengymnastiek :D ) Zelfs al ken je de kinderen waar ze het over hebben goed.

Hay, ik ben het met je eens, dat kinderen zeker anders een verhaal opschrijven en die gortdroge verslagen, daar moest ik zo om lachen. Boffen als er weinig gescoord werd in de wedstrijd, dat scheelt een bladzijde :D Ik denk, en dat baseer ik puur op inderdaad die perspectiefwisselingen die ik in oude kinderboeken zelf ook heb gelezen, maar nu, als volwassene niet herinner als storend, en op hoe kinderen zelf iets vertéllen (dus niet schrijven) dat: Het niet erg is om meerdere personages op te voeren in een kinderverhaal, máár: Het beter is om je bij een HP te houden. Meerdere namen noemen is dan niet storend voor het lezende kind, omdat het zich niets afvraagt over die bijpersonages. Het kind leest het verhaal en slaat de informatie op die het krijgt, maar gaat uit van het verhaal. Meerdere personages verwarren een volwassene en die verwarring ergert zelfs de lezer (mij ook). Wat Esmeralda zegt, is dat de verschillende perspectieven haar pas opvielen als volwassene en dat geldt ook voor mij. Ik vond 'de 5' ook leuk. Ik zou zo'n boekje nog eens in moeten kijken om het nu te zien, maar ik geloof Esmeralda zo al :) Voorbeeld, bondige types kunnen dit overslaan. (maar dan mis je wel de olifant) Als een kind aan een ander kind vertelt dat het die dag naar school ging, en dat er op het schoolplein plotseling een grote groene olifant stond met gele kwastjes aan zijn oren, en dat hij en Ilse, Eva, Tim, Tom en Lucy een stukje op de olifants rug mochten rijden, zo langs de geparkeerde auto's in de straat, en dat Willem en Sterre niet durfden en dat hijzelf de olifant nog geknuffeld heeft, dan zal het luisterende kind niet vragen hoe die andere kinderen dat vonden. Of vragen of de hem onbekende Sterre en Willem later toch nog durfden. Hij zal misschien vragen of de olifant groot was, of zijn vriend er ver mee rijden mocht, of hij hard ging en of hijzelf ook eens op de olifant mag. Beleven, dat wil hij. Wij volwassenen willen, als wij dit verhaal horen, ook verteld krijgen hoe die olifant daar kwam, of Sterre en Willem huilden, en wie het in zijn botte hoofd heeft gehaald om een olifant groen te verven en kwastjes aan zijn oren te hangen. En wie de schade aan de geparkeerde auto's gaat betalen, dat toch vooral. Inleven, uitleg dat willen wij, ouwe knarren. --- Het is dan ook naar mijn idee niet erg om in een kinderverhaal meerdere personages op te voeren, zolang zij maar neutraal en als decorversterking gebruikt worden. Maar het belangrijkste is dat het verhaal het kind moet aanspreken, spannend of grappig, of zielig, of allemaal. Het personage/personages is dan meer ondergeschikt dan dat het voor volwassenen moet zijn.

@Mirandala Helemaal mee eens, al heb je in groep 7 en 8 ook al best een percentage kinderen dat wél meteen nadenkt over al de vragen die jij eerder van volwassenen verwacht. Dat is dan wel de minderheid van 'vroegwijze veellezers'. De meeste kinderen, óók die van een jaar of elf, denken nog heel concreet.

Het kan heel interessant gaan worden wat je wilt. Je kunt er ook een gezin in zetten. Sommige karakters kun je big elkaar laten komen. wel verstandig is denk ik om van te voren de personen in een bestandje te omschrijven anders verlies je misschien het overzicht. Ik zou per personage een afzonderlijk hoofdstuk maken en voor een rode draad in je verhaal zorgen.

Een goedenacht, mede-sollers! Ik heb enkele vragen, die te maken hebben met een nieuw manuscript waar ik aan wil gaan werken. In het concept komt als 'hoofdpersonage' eigenlijk niet één persoon, maar een groep voor. Het gaat over een vluchtende groep mensen, de overlevenden van een verschrikkelijke gebeurtenis. Die vluchtende groep is groot; denk aan honderden mensen. Nu is het niet de bedoeling om die allemaal een 'eigen smoel' te geven, maar het lijkt mij erg mooi om het verhaal breder te maken dan één of twee personen binnen die groep. Nu zijn mijn vragen: - Wat denken jullie dat de voordelen kunnen zijn van die werkwijze? - Wat zijn de valkuilen hiervan? - Kennen jullie boeken waarin deze methode wordt gebruikt? Alvast bedankt!

Dit lijkt me erg lastig. Je schrijft dat het je mooi maakt om het verhaal breder te maken dan één of twee personages binnen een groep. Hoe breed is 'breder'? Zijn dat bijvoorbeeld tien personages of twintig of vijftig? Ik denk dat je je dat goed af moet vragen, voordat je gaat beginnen. Anders denk ik dat dit een valkuil wordt, omdat je geneigd raakt er steeds meer mensen 'bij te slepen' en in hoeverre zijn die dan allemaal belangrijk voor het verhaal? Met veel personages heb je toch minder gauw 'diepte' in de karakters, omdat het er zoveel zijn. Dan kan het verhaal nog zo dramatisch zijn, maar als je vlakke personages hebt, kan de lezer niet met ze meeleven. Je krijgt bij boeken met veel personages toch heel gauw dat je je meer bezig moet houden met 'Wie is wie?' dan met het verhaal en dat is jammer. Jij kent je personages en weet feilloos hoe ze in elkaar zitten en wie wie is, dus je schrijft met voorkennis. In hoeverre is het verhaal nog begrijpelijk voor mensen, die deze voorkennis niet hebben? Ik zou het heel knap vinden als je dit concept uit kunt werken, zonder dat het een opsomming wordt of te verwarrend. Ik ben heel benieuwd naar je aanpak. Zelf geef ik de voorkeur aan zo weinig mogelijk personages en ze moeten allemaal functioneel zijn, anders schrap ik ze eruit. Ik heb twee maanden geleden een manuscript afgerond voor een psychologische thriller, die half november uitkomt. Daarin heb ik bijvoorbeeld maar twee hoofdpersonen en minder dan tien belangrijke bijfiguren in een verhaal van 700 pagina's.

Laatst zat ik een film te kijken met veel personages. Ik miste daar iets in. Dus een tip zorg dat de lezer de karakter echt leert kennen, zich gaat inleven on met diegene kan gaan meeleven. Dus vooral in het begin veel aandacht op een persoon besteden, later kan je wel sneller wisselen tussen personen.