Alsof lezers al die dingen wel hebben meegemaakt...

Alsof lezers al die dingen wel hebben meegemaakt...

Ai! Daar is het schoolvoorbeeld van onbegrip over 'write what you know' Het gaat er niet om dat je zelf een alcoholist in echtscheiding hoeft te zijn om over het onderwerp te schrijven, maar je moet er wel voldoende kennis over hebben om het geloofwaardig en waarachtig te vertellen. De lezer prikt door false verhalen heen. Kijk maar naar jezelf en je reactie op slechte boeken of tv series.

Oeps dubbel. Mag deze weg?

Er zijn onderwerpen die echter zonder (levens)ervaring niet of nauwelijks vanuit het hart te beschrijven zijn. Dat zijn meestal essentiële onderwerpen, persoonlijke geschiedenissen die gaan over lijf- of zielsbehoud. Je kunt je daarover inlezen, je verplaatsen, verdiepen, maar het beschikken over informatie en het weergeven ervan leidt mogelijk tot journalistiek verantwoorde, maar niet per definitie authentieke tekst, waarbij ook - juist - voor het schrijven van authentieke tekst beheersing van technieken nodig is.

Dat is ook maar beperkt. Een van de meest heftige onderwerpen in fictie is "het sterven van het zelf", maar ik ken niet een schrijver die dat vanuit persoonlijke ervaring beschrijft. Bij het beschrijven van de geboorte van het zelf geldt bijna hetzelfde: niemand zal zich werkelijk kunnen herinneren wat het gevoel daarbij is.

Voor de lezer geldt natuurlijk hetzelfde, dus voor dat soort belevingen kun je toch gemakkelijker van je fantasie uitgaan dan van iets wat de lezer mogelijk zelf heeft meegemaakt maar de schrijver niet.

Lezen is toch iets anders dan schrijven. Als ik iets te weten zou willen komen over bijvoorbeeld sterven, dan kan ik een boek nemen. Ik kan er dan nog niet over schrijven, want ik schiet tekort in kennis en ervaring. Ik kom niet verder dan mijn eigen beleving bij iemand die gestorven is, die ik heb zien sterven of over mijn eigen gedachtes over sterven.

Ook geloof ik niet dat je hoeft te weten wat dood-zijn is om doodsangst te begrijpen. Maar juist als je jong bent ontbreekt dat gevoel van sterfelijkheid meestal volkomen. Dat komt pas later.

Dat is persoonlijk. Ik herinner me dat ik op mijn achttiende panisch kon worden bij de gedachte dat mijn ouders - of ik zelf - zouden sterven, en nu dat bij alle twee gebeurd is, heb ik er volkomen vrede mee. En ik ben geen achttien meer :-), en leef zelf nog steeds. De dood krijgt door de jaren heen een ander gezicht, en wat iemand erin weerspiegeld ziet, is denk ik ook heel persoonlijk, gebaseerd op ervaringen en ideeën. Niemand kan trouwens weten wat dood-zijn is. Tussen sterven en doodgaan zit voor mijn gevoel ook nog een nuance; iets als dat sterven een natuurlijk proces is, en doodgaan een leven afhakt. Ook dat is misschien persoonlijk. Nu weet ik niet of we het in dit topic zo uitgebreid over sterven moeten hebben. Misschien alleen als ervaringsvoorbeeld voor volwassen schrijven? Toch denk ik dat jongeren zinnige dingen over sterven zouden kunnen schrijven, al was het alleen uit hun gevoel en idee daarover. Daarin onderscheiden ze zich niet zo veel van (levende) volwassenen.

Leef, lees en schrijf erop los. Meer kun je niet doen.