Lid sinds

12 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker

Nieuwe elementen introduceren

Hallo! Ik ben sinds een week of twee aan een kortverhaal aan het werken. Het gaat redelijk goed, maar er is één cruciale techniek waar ik vaak problemen mee heb. Ik kwam dit probleem het eerst tegen toen ik beschreef hoe het hoofdpersonage een voor hem onbekende kamer rondkeek op zoek naar iets. Hij merkt verschillende zaken in de kamer op die hem verrassen. Ik heb de neiging zulke waarnemingen altijd te laten beginnen met "plots". Dat kan misschien eens een keertje, maar toch geen twee keer in hetzelfde gedeelte. bv: "Plots merkte hij dat er een lege fles wijn op de grond lag." Maar als ik schrijf: "Hij zag een lege fles wijn op de grond liggen," wordt de mededeling veel te neutraal en te beschrijvend. Of bijvoorbeeld als er onverwacht een nieuw personage binnenwandelt, dan is mijn eerste instinct iets te schrijven als: "Plots zwaaide de deur open...." Die plots weer. Ik ben goed in het voortborduren op wat ik al heb, maar het elegant introduceren van nieuwe (eventueel onverwachte) elementen vind ik moeilijk. Heeft er iemand tips?

Lid sinds

13 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ik zou het in de meeste gevallen schrappen, zeker aan het begin van de zin. Zo'n woord heeft immers het tegenovergestelde effect op de lezer - door het woord plots (of opeens of andere synoniemen) weet hij immers al dat er iets onverwacht gaat gebeuren, en is dat dus niet onverwacht meer. Je hoeft het woord niet uit je vocabulaire te weren, soms past het wel, maar net als bij ieder ander woord moet je je telkens weer afvragen of het werkelijk nodig is of je het niet beter zou schrappen. In het eerste voorbeeld zou je ook kunnen schrijven "Hij schrok toen hij een fles wijn op de grond zag liggen" als dat past binnen de context. Bij je tweede voorbeeld is dit misschien een optie: De deur zwaaide open. Zijn hart maakte een sprongetje.

Lid sinds

19 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Je kunt ook gewoon beschrijven wat hij in de kamer waarnam. Op de grond lag een lege fles wijn en onder de salontafel merkte hij de kurk op. Hij schrok toen de deur onverhoeds open zwaaide en ... binnenstapte. Het hoeft helemaal niet saai te zijn als je het in de juiste context gebruikt. Laat maar uit de tekst blijken dat hij zich een ongeluk schrikt als de deur opengaat. En dat die fles wijn op iets onheilspellends duidt.

Lid sinds

12 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Maar als ik schrijf: "Hij zag een lege fles wijn op de grond liggen," wordt de mededeling veel te neutraal en te beschrijvend.
De vraag is of het inderdaad TE neutraal en TE beschrijvend wordt. De belangrijkste boodschap die ik van Robert McKee heb meegekregen is "never underestimate your reader". Je moet (dus niet 'mag'!) ervan uitgaan dat de lezer minimaal even slim is als je zelf bent en aan een half woord genoeg heeft. De schrijvers van Self-editing for Fiction Writers noemen dat RUE, Resist the Urge to Explain, dwing jezelf om niets uit te leggen. 'Plots' is ook een uitleg.

Lid sinds

12 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Het is sowieso al heel goed, Arthur, dat je deze "plots-drang" bij jezelf hebt opgemerkt en van plan bent er iets aan te gaan doen. Dat is al een mooie stap in de goede richting. Wat ik niet begrijp is dat je bang bent dat een normale zin als "Hij zag een lege fles wijn op de grond liggen" te neutraal en te beschrijvend is. Integendeel.

Lid sinds

14 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
Zelfs een grootmeester als Mulisch vond deze dingen moeilijk: Hoe een verhaal maandenlang stokte omdat ik iemand een kamer niet kon binnenkrijgen. Manifest III, Voer voor psychologen. Oefenen, schrijven, heranderen. In elk geval lijkt mij een lege fles wijn een onmogelijk iets. Niet dat dat de kern van de vraag is, maar ik heb nu zo'n ding naast me staan, en het is gewoon een lege wijnfles. :)

Lid sinds

14 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Maar als ik schrijf: "Hij zag een lege fles wijn op de grond liggen," wordt de mededeling veel te neutraal en te beschrijvend.
Maar als je bijvoorbeeld zegt: 'Hij zag een lege fles wijn op de grond liggen. De haren in zijn nek gingen recht overeind staan. Hij spitste zijn oren: boven was het stil.' Of: 'Hij zag een lege fles wijn op de grond liggen. Een misselijk gevoel bekroop hem; had ze nou alweer de hele avond lopen zuipen?' Of: 'Hij zag een lege fles wijn op de grond liggen. Hij dacht onmiddellijk aan de avond dat ze elkaar voor het eerst ontmoet hadden en een warme gloed verspreidde zich door zijn maag.' Ik noem maar wat hoor. Maar het gaat even om de context. Een fles op de grond is één ding, maar als je op de één of andere manier kunt laten zien wáárom het je hoofdpersoon zo opvalt, wat het met hem doet, ben je volgens mij al een stuk verder. Geef een follow-up na je beschrijving: waarom verrast het object hem? Verder zoiets simpels als: 'Tot zijn verbazing was de kamer een bende. Er lag een lege wijnfles op de grond etc.' Of: 'Er lagen twee lege wijnflessen op de grond en een overhemd en stropdas die niet van hem waren. Op de rand van een schoteltje balanceerde een half opgerookte sigaret met lippenstift op het filter. Anne droeg nooit lippenstift. En roken deed ze al helemaal niet. Over de kledingstukken wilde hij niet nadenken.' Je kan dan bepaalde details aan een object extra opvallend maken (zoals die lippenstift), en gedachtes aan specifieke objecten koppelen. Maar je kan de gedachten ook weglaten. Dan kan de lezer zelf zijn conclusies trekken (goed punt van Esmeralda): 'Er lagen twee lege wijnflessen op de grond en een overhemd en stropdas die niet van hem waren. Op de rand van een schoteltje balanceerde een half opgerookte sigaret met lippenstift op het filter.' Gedachtes/reacties van de hoofdpersoon kun je ook aan personen koppelen die je introduceert: 'Chris kwam zonder te kloppen de kamer binnenlopen. Lucas keek geschrokken op van zijn boek. "Heb jij misschien een briefje van vijf voor me?" vroeg Chris. "Mijn sigaretten zijn op." Lucas schudde meteen zijn hoofd. Chris was hem nog hartstikke veel geld schuldig. Waar haalde hij trouwens het lef vandaan om zomaar zijn kamer binnen te stormen?'

Lid sinds

16 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
Nog een gedachte, naast Judy's mooie voorzetten: Het feit sec aan de lezer meegeven ("er ligt een wijnfles op de grond"); inzoomen ("hij is leeg"), innerlijke consequentie voor personage meegeven, liefst indirect ("heeft hij toch weer een van haar verstopplekken over het hoofd gezien...").

Lid sinds

12 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
Bedankt voor de tips iedereen, daar zit zeker veel bruikbaars tussen. Ik ben blij dat ik dit forum gevonden heb :) Thérèse: wijnfles - fles wijn zag ik nadat ik het gepost had, dat krijg je als je voorbeeldjes bedenkt zonder echt na te denken :o

Lid sinds

12 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Het uitleggende karakter van woorden als 'plots' valt mij nu ook pas op eigenlijk. Ik zal er in mijn teksten eens op letten, volgens mij doe ik het ook regelmatig. Toch handig, dat iemand anders zijn of haar 'struikelblokken' jezelf een nieuw inzicht geven :) Wat ik zelf wel probeer, is het zoeken naar een contrast. Als de hoofdpersoon zich eerst verbaast over het feit dat de kamer ontzettend schoon is en opgeruimd, en dat hij dan pas de lege wijnfles ziet, dan is effect met een beschrijvende zin als 'op de grond ligt een lege wijnfles' al behaald. Daarnaast moet het uit het verhaal vaak wel duidelijk worden. Die lege wijnfles refereert aan iets dat van belang is, anders is het immers niet noodzakelijk om te noemen (schrappen, zelfs).