Welkom, Peterr. Ik denk dat je beter even bij de schrijfboeken kunt gaan kijken en er een paar van kunt aanschaffen. Het verschil in perspectieven is weliswaar basismateriaal, maar valt zeker niet goed met do's en don'ts uit te leggen in een forumpostje. En dat is natuurlijk ook niet de bedoeling als daar al genoeg boeken over bestaan die uitgebreid hierop ingaan. Denk dat je namelijk ook nog tegen andere zaken op zult lopen als tijd, personages, plot, sfeer, etc. Succes in ieder geval met het schrijven. Erg leuke hobby. Wel tijdrovend ;)

Schaf het boek: Personage, conflict, perspectief aan, is erg handig voor dit soort zaken :)

Bij een hij / zij perspectief ga je als verteller uit van het perspectief van één hij of zij - je vertelt dan het hele verhaal vanuit die ene persoon. Het hij / zij perspectief wordt ook wel het verhulde ik-perspectief genoemd. Als alwetende verteller vertel je het verhaal vanuit perspectief van allerlei personen, dus je vertelt ook van alles wat die ene persoon niet weet / niet weten kan - want je vertelt vanuit een alwetende positie.

Eerlijk gezegd wordt de alwetende verteller niet zo veel meer gebruikt. Noem het ouderwets. Ik geloof dat lezers zich eraan storen, zo'n verteller die alles weet.

Bij een alwetende verteller gebruik je hij/zij, maar kun je dan bijvoorbeeld toch schrijven wat een ander personage denkt. Je ziet het nog wel regelmatig in kinderboeken, bijvoorbeeld in boeken van Roald Dahl.

Voor mijn gevoel vinden kinderen het juist wel fijn.

Dat denk ik ook, zo spelen ze ook.

Bij een hij/zij-perspectief, of te wel personaal perspectief, wordt er vanuit één persoon vertelt; meestal de protagonist, maar het kan eventueel ook iemand vanuit de zijlijn zijn. Maar het is altijd een personage in het verhaal. Een alwetende verteller is geen personage maar puur een vertelinstantie, die als het ware boven het verhaal zweeft en het geheel overziet. Hij kan in- en uitzoomen, in elk gewenst hoofd plaatsnemen en commentaar leveren op personen en gebeurtenissen. Bij personaal perspectief (wat tegenwoordig het meest gebruikelijke is) moet je er goed op letten wat de betreffende persoon kan weten en wat hij niet weet, kan zien en niet kan zien. Je reist als het ware mee in diens hoofd. Het is belangrijk dus om je echt in dat personage te verplaatsen.