Raken lezers beïnvloed door romanpersonages?

Een Amerikaans onderzoek van de Universiteit van Ohio heeft uitgewezen dat lezers beïnvloed kunnen raken door de fictieve personages waar ze in romans over lezen. Lezers zouden de mening van de personages overnemen en zelfs hun gedrag imiteren.

Volgens het onderzoek zouden lezers die ‘zichzelf verliezen in de wereld van een fictief personage’ hun gedrag en gedachtegang aanpassen aan die van het personage. Dit werd getest door studenten een verhaal te laten lezen, waarna hun reacties werden geobserveerd. In één geval las een groep studenten een verhaal over verkiezingen. Er werd geconcludeerd dat ‘mensen die zich sterk identificeerden met een fictief personage die obstakels overwon om te stemmen een sterkere drang dan normaal voelden om tijdens echte verkiezingen te stemmen’.

In een ander geval kregen zeventig heteroseksuele studenten drie versies van een verhaal te lezen. In één versie werd al vroeg bekend dat het hoofdpersonage homoseksueel was, in een tweede versie werd dat pas later in het verhaal bekend en in een derde versie was het hoofdpersonage heteroseksueel. Studenten die de tweede versie hadden gelezen vertoonden een positievere houding tegenover homoseksuelen dan de studenten die versie één en drie hadden gelezen.

‘Mensen die zich identificeerden met het personage voordat ze wisten dat hij homoseksueel was, hadden een positievere kijk op het personage,’ aldus leidend onderzoeker Geoff Kaufman. ‘Ze accepteerden dat het personage op hen leek.’

Het onderzoek, dat gepubliceerd is in de ‘Journal of Personality and Social Psychology’, gaat niet in op extremere verhaalelementen in fictie, zoals agressie, onderdrukking of racisme, en welk effect die elementen op de lezer kunnen hebben. Wel roept het een andere vraag op: in welke mate raken schrijvers, die naar alle waarschijnlijkheid een diepere kennis van hun personage hebben, cognitief beïnvloed door hun eigen fictieve personages?