sonnetten schrijven

Dit doen Nederlandse schoolkinderen zeker. Ik heb het gehad. Sonnet: veertien regels, gebruikelijk twee keer vier regels, dan een wending voor of na de derde strofe, die drie regels. Ook de laatste strofe is drie regels. Ik hoorde Ilja Leonard Pfeiffer (schrijf ik dat goed?) zeggen dat hij zich een keer aan een sonnettenmarathon had gewaagd: veertien sonnetten schrijven, waarvan de eerste regels van elk sonnet samen het vijftiende sonnet vormen. Het moet dus qua thema ook verwant zijn. Ik denk dat je deze gedichten wel in een boek van hem kunt vinden.

Carduelis, hebben ze jou echt zelf een sonnet laten schrijven?

Volgens mij wel. Ik vermoed dat dat in de vierde klas was.

Echt waar??? Ik heb destijds wel het schema geleerd- indertijd werd er ook meer waarde gehecht aan literatuur - en dat was dus het schema dat jij beschrijft, nl. het schema van Italiaanse sonnetten. Dat ging dan aan de hand van Kloos en zo: Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten... 'k Ben Brahman maar we zitten zonder meid... Zo even uit m'n hoofd hoor. Maar we hoefden het beslist niet zelf te kunnen. Maar goed, dat zou ik nu dus wel willen. Heb Pfeiffer opgezocht, geen specifieke sonnetten van hem gevonden, komt misschien nog. Ik hoopte dat er hier misschien iemand was die me aan een link kon helpen naar een in sonnetten gespecialiseerde gedichtensite. Maar misschien bestaat die wel helemaal niet. Er bestaat wel een Nederlandstalig boekje over gedichten schrijven, maar dat gaat over vrije verzen.

Kijk eens bij: Drs.P.( Het Rijmschap compleet, e.a.n) Jaap Bakker(Het Rijmhandboek), Cees v.d. Pluijm(Het schrijven van gedichten en verhalen) Ivo de wijs, Driek van Wissen, Hans Dorrestijn, Lenaert Nijgh, e.a.(de Plucheserie van Nijgh en van Ditmar)

Ik kom (even) niet verder dan dit: http://schrijven.wikidot.com/sonnet-schrijven

Marja en FS: dank jullie wel, ik ga kijken. Van Drs.P had ik vroeger het Handboek voor Plezierdichters, daar stond het allemaal in. Ben zo dom geweest om het uit te lenen.

Misschien heb je ook hier wat aan: sonnet veertien regelig gedicht dat zijn oorsprong vond in de Italiaanse Renaissance (Petrarca) met een strak rijmschema en een wending (ook: “val’ of ‘chute’) na de achtste regel. De woorden worden in een nieuw verband Als in een zind’lijk weeshuis opgenomen: Vier slaapzalen begrenzen, wand aan wand, Afwisselend jongens- en meisjesdromen. Over de bedden, naar den and’ren kant, Wordt onderling een lokroep wel vernomen: Wat ze verloren met den ouden band Moet toch als kinderliefde bovenkomen. Onder de zalen huizen de regenten, Achter drie tafels, achter ’t groene kleed,— En ingespannen pluizend om den wreed Onterfden kleine deugden in te prenten, Om hen, ook zonder hun zielseigen moeder, Nog tot een draag’lijk einde op te voeden. (S. Vestdijk: ‘Het sonnet’) Bron: http://www.fontys.nl/lerarenopleiding/tilburg/ned…

*self edit*

Oh, FS, dank je wel. Altijd een vreugde om een mooi sonnet te lezen. Vestdijk... Heb de syllabus ook gedownload, heel handig. Ik moet hier nog ergens op zolder het boekje "Literaire kunst" van Lodewijk (?) hebben liggen, zal ik binnenkort eens naar op zoek gaan. Daar staat het ook allemaal overzichtelijk in. Vestdijk doet hier trouwens: abab cdcd eff egg (of egh).

*overbodig*

Nu je het zegt, ik heb het schema ook moeten leren en een sonnet leren herkenne, maar zelf een maken? Nee, dat kan ik me niet herinneren. En dat 45 jaar geleden ... Aan een enkel nostalgisch gevoel kan ik me niet onttrekken.

Ja Suma nostalgisch hè. Mijn vader moest nog Goethes Erlkönig en zo uit zijn hoofd leren, kwam hij op zaterdagmorgen declamerend de trap af: Wer reitet so spät durch Nacht und Wind? HBS-B, vóór de oorlog. Poëzie hoorde er bij. En gaat een leven lang mee. Maar ik hoefde dat al niet meer. Wij moesten gedichten lezen en begrijpen. Het accent kwam steeds minder op kennen te liggen en steeds meer op begrijpen. Maar ik heb mijn vader altijd benijd om wat hij allemaal kende.

In de 'Literaire mechaniek' van Erica van Boven en Gillis Dorleijn, vind ik iets op pag. 118 en 120. het meeste is al gezegd, maar een aanvulling die je wel al weet staat er nog wel. ook een voorbeeld van Shakespeare: In diepste slaap pas onderscheid ik scherp want heel de dag zie ik wat mij niet zint maar van mijn droom ben jij het onderwerp dat ik, blind ziend, in mijn zwart blikveld vind. jij wiens afschaduwing het duister temt, hoe blij zal van je schaduw wezen zijn bij dag, waaarop je zoveel lichter bent, als reeds je schim voor 't nietsziend oog zo schijnt! Hoe heerlijk wordt mijn oog door jou gestreeld Wanneer ik je in 't levend licht hervind, nu in het duister zelfs je schaduwbeeld nog zichtbaar blijft als slaap het oog verblindt! Mijn dag is nacht tot ik terug zal komen, mijn nacht dag als ik jou zie in mijn dromen. Vert. Pieter Verstegen Drie kwatrijnen met gekruist rijm en een distichon met gepaard rijm. Er is geen chute te vinden. (chute=inhoudelijke wending). Ik ga verder zoeken. Morgen, ik ga nu naar bed. Denk ik.

Ja tantebetje, gevonden, de literaire kunst van H.J.M.F. Lodewick van Malmberg. gekocht voor € 1 op een rommelmarkt. Er staat veel in vanaf blz. 118, alweer.

Drie kwatrijnen en een "couplet", dat blijkbaar officieel in het Nederlands (nou ja, Nederlands...) distichon heet. Chute vind ik ook niet. Edit: toch wel dus, na een paar keer herlezen. Eerst zegt hij dat de ander overdag nog veel mooier moet zijn dan in de droom en in de conclusie keert hij dat weer om. Wending, dus. Knap vertaald. Ga er maar aan staan. Maar Shakespeare sonnetten voldoen aan andere voorwaarden dan de bij ons gebruikelijke Italiaanse. Dat couplet moet wel een conclusie zijn - en bevat ook wel vaak een wending. Ik stop er ook mee voor vandaag.

Lodewick... bijna goed onthouden. Morgen op zoek op zolder. Dit zijn de regels voor een Shakespeareaans sonnet: * Het bestaat uit 14 regels. * De regels bestaan uit vijfvoetige jamben (duh-DUH-duh-DUH-duh-DUH-duh-DUH-duh-DUH). * Het gebruikt een van de rijmschema's voor sonnetten. Voor het Shakespearesonnet is dit: A B A B C D C D E F E F G G waarbij A rijmt op A, B op B, enz. Op deze manier ontstaan 3 kwatrijnen (groepjes van 4 regels, ieder groepje vormt een strofe) en een "couplet" (groepje van 2 regels achter elkaar die op elkaar rijmen). Dat is het schema voor het Shakespearesonnet; het Italiaanse sonnet gaat een beetje anders. Maar over het Italiaanse sonnet vind je makkelijk informatie onder de links in dit draadje, dus dat laat ik even zitten. Wat betreft de 5voetige jamben: je hebt dus om en om een beklemtoonde (DUH) en een onbeklemtoonde (duh) lettergreep. Je moet 5x DUH hebben. Je mag beginnen met duhDUH of met DUH. Je mag eindigen met DUH of DUHduh. Als je maar 5x DUH hebt. Dat was de structuur. Maar een sonnet is ook een betoog. Er zit een bepaalde opbouw in. Dat heeft te maken met de gebruikte metaforen en hoe het van de ene metafoor naar de andere komt. In een Shakespearesonnet, gaat het zo: * Eerste kwatrijn: presentatie van het hoofdthema en de belangrijkste metafoor. * Tweede kwatrijn: Thema en metafoor worden uitgebreid of er is een complicatie. Vaak wordt een fantasievol voorbeeld gegeven. * Derde kwatrijn: Peripeteia (wending of conflict), vaak beginnend met "maar" (dit begint vaak bij regel 9). * Couplet: Somt op en geeft de lezer een conclusie in een nieuw beeld. Deze uitleg van het Shakespearesonnet is gebaseerd op de uitleg in Poetry for Dummies.

Uitgeverij salamander heeft een boekje met sonnetten van Shakespeare uitgegeven. Naast elk sonnet dat in het Engels geschreven is, staat de Nederlandse versie/vertaling. Echt een aanwinst, mocht je deze nog niet hebben.

Dat boekje heb ik. Mooie uitgave. :)

http://www.dbnl.org/thema/sonnet.htm http://www.webhome.demon.nl/sonnet/sonnetten.htm Heb je hier wat aan? Er staan nog links bij, met nog meer over sonnetten. Over drie typen sonnetten: http://www.sonia.schrijft.nl/homepage/show/pagina…

Ha, Waus, dank je wel, ik ga kijken! FS: ik heb het boekje niet, zal er op letten als ik in de buurt van boeken ben. edit: zitten leuke pagina's tussen, overal staan sonnetten bij, is heerlijk lezen. Voor wie zich afvraagt welke gestructureerde dichtvormen er eigenlijk zijn, zonder meteen aan zoiets moeilijks als een sonnet te willen beginnen, is dit misschien een leuke pagina: http://www.sonia.schrijft.nl/homepage/show/pagina…. Hier vind je ook uitleg over vrij doenlijke vormen zoals het elfje en de haiku.

Waus, Hoe kom je aan al die sites?

Ja Suma nostalgisch hè. Mijn vader moest nog Goethes Erlkönig en zo uit zijn hoofd leren, kwam hij op zaterdagmorgen declamerend de trap af: Wer reitet so spät durch Nacht und Wind? HBS-B, vóór de oorlog. Poëzie hoorde er bij. En gaat een leven lang mee. Maar ik hoefde dat al niet meer. Wij moesten gedichten lezen en begrijpen. Het accent kwam steeds minder op kennen te liggen en steeds meer op begrijpen. Maar ik heb mijn vader altijd benijd om wat hij allemaal kende.

Ik weet niet hoe oud jouw vader is, maar mijn zuster moest het op de Mulo ook leren, zij is nog lang geen 57. En door die declamaties heb ik het ook meegekregen - lang leve de grote gezinnen. Es ist der Vater mit seinem Kind Er hält den Knaben wohl in dem Arm Er faszt ihm sicher, er hält ihn warm En de laatste regel is: In seinen Armen das Kind war tot. Wij vonden dat in die dagen een diep- dieptragische story. Maar het kan niet op tegen GTST, dus we leren dat soort dingen niet meer aan onze kinderen.

Ik dus gisteren zoeken naar dat handboek van Drs. P. Ik had het naast mij staan, kon het blindleings pakken en het staat er niet meer. Ik ga het hele huis afzoeken, Grrr. Een distichon is een tweeregelig niet rijmend vers, (Kees Stip is er heel goed in)geen drie kwatrijnen en een couplet.

Wij leerden altijd: twee regels is een distichon, drie regels is een terzine/terzet en vier regels is een kwatrijn. Daarboven had het of geen naam (lijkt me niet logisch) of ik ben het vergeten.

Sextet en octaaf zijn ook gebruikelijk. Het lijkt wel solfegeles, daar zijn dezelfde uitdrukkingen. Terts, kwart, quint, sextet, septime en octaaf. MJ, ik heb dat vroeger ook op de MULO moeten leren, toen zag ik er de noodzaak niet zo van in, maar vond het niet vervelend of zo. Thuis vond men het de grootste onzin. Alleen de kleuterversjes werden gewaardeerd, m.n. bij vader- of moederdag. Of bij jubilea, voor opa of oma maar echte gedichten vond men heel vreemd.

Ja, dat distichon, dat is een tweeregelige strofe, in het Engels noemen ze dat een "couplet". Een Shakespearesonnet bestaat uit vier kwatrijnen met gekruist rijm (zo heette dat toch. ABAB?) gevolgd door een distichon, of, in het Engels, een "couplet". Een Italiaans sonnet of Petrarcasonnet bestaat uit een octaaf en een sextet. Het octaaf bestaat uit twee kwatrijnen en het sextet uit twee terzinen. In het octaaf beschrijf je iets en in het sextet trek je een conclusie, gewoonlijk met een volta (wending, uitsmijter, chute) in de laatste terzine. In het Engels worden de meeste sonnetten geschreven als Shakespearesonnetten, in het Nederlands vind je vooral "Italiaanse" sonnetten. @Carduelis: nu hebben we alles t/m 8, behalve de groepjes van 5 en 7. Wat vind je van: pentet en septine? ;)

Ik heb mij ook gewaagd aan het schrijven van sonnetten.

O, dat is leuk, Ludo, misschien wil je dan ook eens kijken onder "proeflezen" bij het gedicht "afasie" van Suma, daar zijn we er ook al mee bezig geweest. Ook onder "proeflezen" vind je mijn sonnet "achtbaansrok". Misschien kunnen we wel een sonnettenoefentopic opzetten of zo? @Marriejeanne: ja, dat was een degelijke opleiding, de MULO. Daar moest je veel uit je hoofd leren en maakwerk doen. Maar in 1968, bij de invoering van de Mammoetwet, is dat toch de mavo geworden? Dus als jouw zus nog MULO heeft gedaan, dan kan ze niet zó veel jonger zijn dan 57 lijkt me? Ik heb trouwens voor mijn eigen kinderen een school gezocht en gevonden waar ze gewoon ouderwets lappen onbegrijpelijke tekst uit hun hoofd moesten leren. Hele toneelstukken in versvorm, huppekee. Zingen leerden ze er ook. Mozarts requiem bijvoorbeeld. Weg met de begrijpelijkheid, leve het mysterie. En véél gedichten, van jongs af aan. (O jee, wat haal ik nu weer over me heen...)

Alleen heel veel respect hoor tantebetje. Je hebt helemaal gelijk: leren met dat spul. Niks geen profielen kiezen, al die keuzes maken dat die jeugd niet meer kan kiezen en dus alles tegelijk doet, wil en koopt. Dat kan dus ook allemaal tegelijk dank zij die door mij verafschuwde leenreclames, Frisia van de DSB-bank met name. Ze moesten het verbieden, er is toch al zoveel betutteling, dan kan deze zinnige er ook nog wel bij. Enfin, sonnetten. Of-topic. Ik heb nog een leuk boekje gevonden in mijn heerlijke boekenkast: Gemengde gevoelens van Ethel portnoy, uitgegeven t.g.v. 20-jarig bestaan van Opzij. !- Briljante opmerking van Auden over de oorzaak vab 'writer's block.' De schrijfster wenst of probeert niet háár boek te schrijven, maar probeert het boek te schrijven dat alle andere boeken overbodig maakt. 2- Wat je in je bejaarde vrienden ziet is niet hun jeugdige Ik. Je ziet hun wezen.