Help! Ik schrijf een boek – aflevering 7

Dilemma’s. Ze kwamen met z’n allen tegelijk de afgelopen weken. Soms waren het kleine dilemma’s, zoals de ontdekking van nieuwe feiten die een al afgerond hoofdstuk op losse schroeven zetten of het al dan niet opvoeren van nieuwe personages. Maar er waren ook heel grote die me kwelden.

Hoe vertel je een op waarheid gebaseerd verhaal?

Zo worstelde ik met de vraag hoe je nu op verantwoorde manier een op waarheid gebaseerd verhaal vertelt. Al snel nadat ik aan mijn boek begon, besloot ik dat dit levensverhaal niet een puur waarheidsgetrouwe biografie moest worden. Dat leek me alleen belangrijk bij een bekend persoon en dat is mijn hoofdpersoon, mijn moeder, zeker niet. Ik wilde graag haar verhaal vertellen, maar de gaten in haar geheugen en de bepalende momenten in het verhaal opvullen met levensechte scenes. Ik wilde ze zó vertellen dat ze echt gebeurd zouden kunnen zijn.

Het gebruik van bronnen

Ik leek precies te weten hoe ik dat ging doen, maar gaandeweg begon het te knagen. Wat als dat wat ik erbij heb verzonnen van geen kant blijkt te kloppen (Ik droom af en toe over mannen met grijs haar die met de vinger naar me wijzen en zeggen: ‘Dat is zo niet gebeurd! Je had beter onderzoek moeten doen. Je boek is waardeloos!’)? Hoe ga ik om met mensen die in mijn boek voorkomen? Verander ik hun namen, zodat niet te herleiden is wie ze zijn? Maar dan ook álle namen of alleen sommige? Maar ook: hoe verantwoord ik wat in het boek fictie is en wat werkelijk gebeurd is? Ik erger me als lezer vaak over de slordige verantwoording van menig schrijver. Zo was ik erg teleurgesteld  toen ik ontdekte dat op de website van Adriaan van Dis niets aan bronmateriaal te vinden was, terwijl hij daar in zijn boek Ik kom terug toch naar verwijst.

Gelukkig lees ik een heleboel boeken en die bieden vaak onverwacht hulp. Naar aanleiding van het boek Selma van Carolijn Visser las ik een aantal aanbevelingswaardige artikelen over de biografie op het online platform Biografieportaal. Tegelijkertijd, maar geheel los daarvan, raakte ik in de ban van een Young Adultboek getiteld Wolfsroedel van Floortje Zwigtman. Ik vond het boek per ongeluk op de plek waar ik iets anders zocht. Haar boek speelt zich afwisselend af in de 15^e en 19^e eeuw in Roemenië, een land waar ik veel ben geweest. Waar de artikelen op Biografieportaal me vooral inzicht gaven in de valkuilen en de kritische mening van de professionele biografieschrijvers, bracht Floortje Zwigtman me heel eenvoudig de oplossing voor mijn grote dilemma: je kunt toch gewoon achterin het boek uitleggen wat waargebeurd is en wat niet?

Nu ben ik opgelucht. Ik kan weer verder en weet nog preciezer hoe ik mijn boek ga afmaken. Ik ga overigens eerst dit waanzinnig spannende boek, Wolfsroedel, uitlezen. Daarna ga ik ernstig proberen mijn nieuwste inzichten vast te houden tot aan het einde van mijn eigen boek.

Lees hier deel 1, deel 2, deel 3, deel 4, deel 5 en deel 6 van de blogserie 'Help! Ik schrijf een boek'.

Van Teeseling schrijft portretten, familieverhalen en corporate stories. Zij voltooide de opleiding ‘familieverhalen & biografieën’ aan de Schrijversacademie en werkt aan haar eerste boek. Voor meer blogs over haar boek zie haar website.